ಅರ್ಥಕೋಶ

ಥ

ಥಡಿ = ನೆಲೆ

ಥಳುಸತಿ = ಕುಟ್ಟಲೆ, ಕುಟ್ಟಲೇನು

ಥುಂಬುತ = ತುಂಬುತ್ತ

ಥಂಬ್ಯಾರೆ = ತುಂಬಿದ್ದಾರೆ

ಥುಂಬಿ = ತುಂಬಿ

ಥೈಲಿ = ಕೈಚೀಲ

ಥೆಮ್ಮಿಗಿ = ತಂಬಿಗೆ

 

ದ

ದಂಡಿಗೆ = ತಕ್ಕಡಿಯ ಕೋಲು

ದಬ್ಬಣ = ದೊಡ್ಡ ಸೂಜಿ

ದರಿಸು = ಧರಿಸು

ದಸಲೆ = ಒಂದು ಬಗೆಯ ಮರಮುಟ್ಟು

ದಳಿ = ಎಲೆ

ದಂತಿ = ಆನೆ

ದಂತಿ ಗಮನ = ಆನೆಯ ನಡಿಗೆ

ದಬ್ಬೆ (ದರ್ಭೆ) = ಹುಲ್ಲು

ದ್ರವಿಸು = ಸೋರು

ದಾನವ = ರಾಕ್ಷಸ

ದಿಟ್ಟಿಸು = ನೋಡು

ದುಮ್ಮಾನ = ದುಗುಡ

ದೋಸಿಕ್ಯಾರು = ಹಳೆ ಅರಿವೆ ವ್ಯಾಪಾರಿ

ದಿಕ್ಕ = ಆಘಾತ

ದಗದ = ಹೊಲಮನೆ ಕೆಲಸ

ದರ್ಜ = ಯಾವುದೇ ಅಂಜಿಕೆ ಇಲ್ಲದ

ದವಡು = ಬೇಗ

ದಸಮಿ = ಹಾಲಿನಲ್ಲಿ ಹಿಟ್ಟು ಕಲಿಸಿ ಮಾಡಿದ ರೊಟ್ಟಿ

ದಸೀಂದ = ಸಲುವಾಗಿ

ದಾಗ = ಕಲೆ

ದಾರು = ಯಾರು

ದಿಂಡ = ಹರಿದಸೀರೆ

ದೋತರ = ಅಡ್ಡ ಕತ್ತರಿಸಿ ಹೊಲೆಯುವುದು

ದೂನಿರ = ಸಲುವಾಗಿ

ದಣಗಿ = ಗುಂಪಿನ ಉದ್ದೇಶ ಪೂರ್ಣ ಆಕ್ರಮಣ ಗದ್ದಲ

ದಿಕ್ಕಪಾಲ = ಚಲ್ಲಾಪಿಲ್ಲಿ

ದೋರಿಪೂಜೆ = ವೈಭವದ ಪೂಜೆ

ದುರುಳ = ದುಷ್ಟ

ದುಸಮಾನ = ವೈರಿ

ದೋನಸೋರ = ಎರಡು ಸೇರು

ದೌಡು = ಬೇಗ

ದಾಸಕಬ್ಬು = ಕಪ್ಪು ಬಿಳಿ ಮಿಶ್ರಿತ ಕಬ್ಬಿನ ಒಂದು ಬಗೆ.

ದನಿತಿಂದು = ಸ್ವರ ಕುಗ್ಗಿ

ದಸರೀಪ = ಮಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಶಾಲು

ದಂಡಿಗೆ = ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ

ದಂಡಿಗ್ಹೋದರ = ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋದರೆ

ದಸರಿ = ವಿಜಯದಸಮಿ (ಹಬ್ಬ)

ದುಕಾನ = ಅಂಗಡಿ

ದೀವಟಿಗೆ = ದೀಪ

ದವದವಡಿ = ದವಡೆಗೆ

ದಣಿಸಲಿ = ಆಯಾಸ ಮಾಡಲು

ದಾಸೆವ್ವಾ = ದಾಸಿ

ದೌಡಾ = ಬೇಗ

ದರಕಾರ = ಚಿಂತೆ, ತಿಳುವಳಿಕೆ

ದುಪ್ಪಟ್ಟ = ವಸ್ತ್ರ

ದಸಿವಂತ = ಭಾಗ್ಯವಂತ

ದುಕಾನ = ಅಂಗಡಿ

ದಂಡು = ಸೈನ್ಯ, ಗುಂಪು

ದಡಿ = ನಿರಿಗೆ

ದಣಿವು = ಆಯಾಸ

ದಾದ = ರಕ್ಷಣೆ, ಕಾಳಜಿ

ದಾರಂಗ = ಹೀರೆಕಾಯಿ ಮೇಲಿನ ದಾರ

ದೀವಿಗೆ = ಜ್ಯೋತಿ

ದುಗುಳು = ಧೂಳು

ದೈಸು = ದಹಿಸು

ದೊಡಲಿ = ಒಂದು ಮರ, ಹುಳಿಹಣ್ಣು

ದೊಂದಕ = ವಾಗ, ಮಾತುಕತೆ, ವ್ಯವಹಾರ

 

ಧ

ಧಸನಿ = ಹಣೆ

ಧರಣಿ ಸೇಬಿನ ಮರಿ = ಬಣ್ಣದ ಹುಲಿ

ಧವಳ = ಶುಭ್ರ

ಧಾರುಣಿ = ಭೂಮಿ

ಧಾವತಿ = ಕಳವಳ, ಸಂಕಟ

ಧರಿಮಗ = ಅರಸನ ಮಗ

ಧಡ್ಡಿಲಿ = ದರಡಿಯಲ್ಲಿ, ದಡದಲ್ಲಿ

ಧೂಪ = ಧೂಳು

ಧೂಳಿನಿಲ್ಲ = ಧೂಳುಇಲ್ಲ

ಧಗಿ = ಬಿಸಿಲಿನ ತಾಪ, ಶಕೆ

ಧಡಗಿಯಕಟ್ಟಿ =

ಧರಿತಕ್ಕ = ಧರಿನಾಡಿಗೆ ತಕ್ಕ

ಧಟ್ಟಿ = ವಸ್ತ್ರ

ಧೂಲಾ = ಎತ್ತಿನ ಶೃಂಗಾರ

 

ನ

ನಲ್ಲ = ಗಂಡ

ನಡಾಡಿ = ಶ್ರೀಸಾಮಾನ್ಯ

ನಿಟ್ಟು = ಸಾಲು

ನಿತ್ತು = ನಿಂತು

ನಿಸ್ತ್ರೀ = ಸ್ತ್ರೀ

ನೀಲಂಗಿ = ನಿಲುವಂಗಿ

ನಿಕ್ಕರಿಸು = ತಿರಸ್ಕಾರ ಮಾಡು

ನಿಗಮ = ವೇದಸಮೂಹ

ನಿರ್ಮಾಯ = ಮಾಯರಹಿತ

ನಿರೋಧ = ಬಂಧನ

ನೀಕರಿಸು = ದೂರಮಾಡು

ನೀರೆ = ಸ್ತ್ರೀ

ನಬ = ಬೆಳಕು ಕತ್ತಲು ಅಲ್ಲದ ಸ್ಥಿತಿ

ನದರ = ನೆದರ್, ದೃಷ್ಠಿ

ನ್ಯಾರಿ = ಮುಂಜಾನೆ ಉಪಹಾರ

ನೀಲ = ನಿಲುವು, ಬೆಳೆ ಎತ್ತರ

ನೀಲಿ = ನೀರಿಗೆ, ನಿಲನೆ

ನಿವಳ = ಶುದ್ಧ, ಒಳ್ಳೆಯ

ನೆಂಬಿಗೆ = ನಂಬಿಗೆ

ನಣ = ನೊಣ

ನಿಬ್ಬಣ = ಲಗ್ನಕ್ಕೆ ಬಂದ ಬೀಗರ ಗುಂಪು

ನೇವುದಿ = ನೈವೇದ್ಯ

ನಾಚ = ನೃತ್ಯ

ನೆನೆದಾನ = ತಳವೂರಿನಿಂತಿದ್ದಾನೆ

ನೆಪೇರಿ = ತೂತುರಿ

ನ್ಯಾಯ = ನಿಯಮ, ಧರ್ಮ

ನುಸಿ = ನುಸುಳು

ನೇವಾಳ = ಉಡುದಾರ

ನೇಮ = ಕನ್ನಡಿ, ಒಂದು ಭಾಗ

ನೈಮದ್ದ = ನೈವೇದ್ಯ

ನೀಲರತ್ನಮಣಿ = ನೀಲಮಣಿ ವೇಣಿ

ನೆಚ್ಚು = ನಂಬು

ನೇವರಿಸು = ತಿದ್ದು, ತೀಡು

ನೊಸಲು = ಹಣೆ

ನೋತನಂಪಿ = ವ್ರತಾಚರಣೆ

ನೋಂಪಿ = ವ್ರತ

ನಟ್ಟವೊ = ನೆಟ್ಟಿವೆಯೊ, ಚುಚ್ಚಿವೆಯೋ

ನಡದಾವೊ = ನಡೆದಿವೆಯೊ

ನಡುದಳ = ನಡೆದಿದ್ದಾಳೆ

ನಾಕ = ನಾಲಕ್ಕು, ನಾಲ್ಕು

ನಾಕಡಾಬು = ಟೊಂಕಕ್ಕೆ ಬಿಗಿಯುವ (ಕಟ್ಟುವ) (ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ) ಒಂದು ರೀತಿಯ ಒಡವೆ.

ನಿಂಗ = ನಿನಗೆ

ನಿಟ್ಟನ = ನೆಟ್ಟಗಿಗ

ನಿನುಗ = ನಿನಗೆ

ನೀಡಕಿಲ್ಲ = ನೀರಡಿಕೆ ಇಲ್ಲ

ನುಣ್ಣನ = ನುಣ್ಣಗಿನ

ನೆಲವು = ನೆಲು

ನೆಳ್ಳ(ಳು) = ನೆರಳು

ನೋಡಲದ್ಹಂಗ = ನೋಡಲಾರದ ಹಾಗೆ

ನೋಡುತಾ = ನೋಡುತ್ತೇನೆ

ನಗಿಯಣ್ಣೆ = ನೆಗೆಣ್ಣೆ-ಅಣ್ಣತಮ್ಮಂದಿರ ಹೆಂಡತಿಯರ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧ

ನಿಸ್ತ್ರಿ = ಕನ್ಯೆ (?) ಸ್ತ್ರೀ

ನಿಸ್ತ್ರೇರು = ಸ್ತ್ರೀಯರು

ನೆಸೆ = ಹಾರು

ನಳ್ಳಿ = ನರಳಿ

ನೆಲ್ಲು = ಬತ್ತ

ನಿಟ್ಟು = ಸಾಲು

ನುಸಿ = ಧಾನ್ಯಗಳಿಗೆ ಬೀಳುವ ಕೀಡೆ

ನಿಚ್ಚಣಿಕೆ = ಏಣಿ, ಶ್ರೇಣಿ

ನಾಟಿವಾರನ ಆಟಿ = ನದರು ದೃಷ್ಟಿ

ನೇಕಿ = ಸತ್ಯ

ನಿಲವ್ಯಾಳ = ನಿಂತಾಳ

ನಾಲ = ಎತ್ತಿನ ಕಾಲಿಗೆ ಹಾಕುವ ಕಬ್ಬಿಣದ ವಸ್ತು

ನೆಪೇರಿ = ತುತ್ತೂರಿ

 

ಪ

ಪಟ್ಟಿ = ಸೀರೆ

ಪಟ್ಟಿವಾರ = ಬಣ್ಣದ ಹುಲಿ

ಪನ್ನಂಗ = ಪಲ್ಲಕ್ಕಿ ಸವಾರಿ ? ಪಲ್ಯಂಕ,

ಪಳುವಳಿ = ದೇವರ ಮುಂದೆ ಚಪ್ಪರಕೆ ನೇತು ಹಾಕುವ ಹಣ್ಣು ಹೂಗಳ ಗೊಂಚಲ

ಪಂಚೋಳ್ಳಿ = ಒಂದು ತೋಟದ ಬೆಳಸಲಿ

ಪಂಕಜ ನಾಭ = ಬ್ರಹ್ಮ

ಪಂಚಾಲಿಸು = ಹೀಯಾಳಿಸು

ಪಂಟಿಸು = ಹರಟೆ ಹೊಡೆ

ಪಟ್ಟಾಪಟ್ಟಾವಳಿ = ಟೋಪ ಸೆರಗಿನ ಸೀರೆ

ಪಟ್ಟು ಗುಣುಮ = ಹರಟೆಮಲ್ಲ

ಪಣೆ = ಹಣೆ

ಪನ್ನಗಂಧಾರ = ಶಿವ

ಪರವಾದಿ = ಪ್ರತಿವಾದಿ

ಪಲ್ಲಟ = ಬೇರ್ಪಡು

ಪಳಿದೆ = ರಸ, ಪಾಕ

ಪ್ರಳಯ = ನಾಶ

ಪಾಡಿಕ = ಪಡಿಸುವವ

ಪಾಲ್ಗಡಲು = ಕ್ಷೀರಸಾಗರ

ಪಾವಕ = ಬೆಂಕಿ

ಪುಂಡರಿಕ = ಶ್ರೀಹರಿ

ಪುತ್ತಳಿ = ಗೊಂಬೆ

ಪುರುಷ = ಗಂಡ

ಪೂಸು = ಧರಿಸು

ಪಿನಾಕಿ = ಶಿವ

ಪತ್ತ = ಕೇವಲ

ಪಡಿಕಿ = ಹಳೆ ಸೀರೆ

ಪಟಾಲ = ರುಮ್ಮಾಲು (ಅಗಲ ಕಡಿಮೆ, ಉದ್ದ ಜಾಸ್ತಿ)

ಪಂಟ್ = ನ್ಯಾವ, ನೆಪ

ಪಪ್ಪಳಿ = ಅಂಡಬಂಧ (ಬಿಳಿ-ಕರಿ, ಬಿಳಿ-ಕಪ್ಪು)

ಪರಸಿ = ಭಕ್ತರ ದಂಡು ಜಾತ್ರೆ

ಪರ್ಯಾಣ = ಮಣ್ಣಿನ ಪಾತ್ರೆ

ಪಾಸಿ = ಹುಸಿಮೋಸ

ಪಂಜಾಳಿ = ಸವೆದು ನೀರು ನೀರಾದ ಬಟ್ಟೆ

ಪಿಂಪ = ದಪ್ಪ

ಪುರಮಾಸಿ = ಬೇಕಂತುಲೆ

ಪೇರ = ವ್ಯತ್ಯಾಸ

ಫಟಿಂಗ = ಕಾಮುಕ

ಪೇರಿ = ದುಂಡಗೆ ತಿರುಗುವುದು

ಪಾಟುಣಿಗಿ = ಮೆಟ್ಟಲು, ಪಾವಟಿಗೆ

ಪಾತಾರಮ್ಯಾಳ = ವೇಶ್ಯೆಯರ ಮೇಳ

ಪಾತಾಳ (ಸೀರೆಲ್ಲಿ) = ಪತ್ತಳ (ಸೀರೆಯಲ್ಲಿ)

ಪಾರಾ = ಪೋರ, ಹುಡುಗ

ಪೀಡಿರತುಗೆ = ಪೀಡೆ (ತೊಂದರೆ)ಯನ್ನು ಕಳೆಯುವವ (ರತಿಗೇ ದೇವನಿಗೆ)

ಪೂಜೆಗೆ = ಪೂಜೆಗೆ

ಫಂಟ್ಯಾವ (ನೋಡಿದುರ) = ಟೊಂಗೆಯನ್ನು (ನೋಡಿದರೆ)

ಪಗತಿ = ಊಟದ ಪಂಕ್ತಿ

ಪರಸೇದು = ಪ್ರಸಾದ

ಫಾಲಕಾರ = ಭಾಗಿದಾರ, ಗೇಣಿದಾರ

ಪಾವಡಿ = ಸಲಿಕೆ

ಪುನ್ಯ = ಪುಣ್ಯ

ಫೈತಿ = ಮೊದಲಿಗೆ

ಪಂತೋಟ = ಪಣ್ತೋಟ, ಹಣ್ಣಿನ ತೋಟ

ಪೈಲಾ = ಪೆಹಲಾ, ಮೊದಲು

ಪತ್ತಲ = ಜರಿಪಂಚೆ, ಸೀರೆ

ಪಲ್ಲಣ = ತಡಿ

ಪಚ್ಚೆತೆನೆ = ಸುಗಂಧಯುಕ್ತ ಒಂದು ಸಸ್ಯ (ಅಡಿಕೆ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ)

ಪಿಟಾರಿ = ಮರದ ಪೆಟ್ಟಿಗೆ

ಪಿಲ್ಲಿ = ಕಾಲು ಬೆರಳಿಗೆ ತೊಡುವ ಬೆಳ್ಳಿ ಆಭರಣ

ಪಟ್ನ = ಪಟ್ಟಣ

ಪೈರು = ಬೆಳೆ

ಪಟ್ಟೋಳಿ =

ಫಾಲಗಡಕಿ =

ಪುರಮಾನಸಿ = ಉದ್ದೇಶಿಸಿ

ಪಡಸಲಿ =

ಪದರು = ಸೆರಗಲಿ

ಪಾವಾಸ = ಪಾಯಾಸ

ಪಾತರಮ್ಯಾಳ = ಪಾತ್ರದವರ ಮೇಳ

ಪುರುಷ = ಪತಿ, ಗಂಡ

ಪೇಣಿಸ್ಯಾರ = ಪೋಣಿಸಿದ್ದಾರೆ

ಪ್ಯಾಟಿ = ಪಟ್ಟಣ

ಪಿಲ್ಯಾ = ಒಡವೆ

ಪಾಸಿ = ಮೋಸ

ಪಟ್ನಾ = ಪಟ್ಟಣ

ಪೀಡಾ = ತೊಂದರೆ

ಪೈಜಣ = ಕಾಲಿನ ಗೆಜ್ಜೆ

ಪಟ್ಟೇರ = ಶೆಟ್ಟರು

ಪಡಸಾಲೆ = ಮನೆಯ ಮುಂದಿನ ವರಾಂಡಾ

ಪತ್ತರ = ಪತ್ರ

ಪಂಚಮ್ಯಾಗ = ನಾಗರಪಂಚಮಿ

ಪಣತೀ = ದೇವರಿಗೆ ಎಣ್ಣೆ ಹಚ್ಚುವ ದೀಪ

ಪರಸಿ = ಪರೀಕ್ಷೆ