೨೮೦೮. ವಟವಟಗುಟ್ಟು = ಒಂದೇ ಸಮ ಮಾತಾಡು
(ವಟವಟ = ಕಪ್ಪೆಗಳ ಸದ್ದು)
ಪ್ರ : ರಾತ್ರೆಲ್ಲಾ ವಟವಟಗುಟ್ಟಿದ್ದೇ, ಅದೇನು ಮಾತಾಡಿದರೋ ದೇವರಿಗೇ ಗೊತ್ತು.
೨೮೦೯. ವಟ್ಟವಾಗು = ಮೂಲವಾಗು, ದಂಡ ತೆರು
(ವಟ್ಟ = ದಳ್ಳಾಳಿಗಳು ಮುರಿದುಕೊಳ್ಲುವ ಹಣ)
ಪ್ರ : ನಾನು ಅಲ್ಲಿ ಹೋಗಿದ್ದು ನನಗೇ ವಟ್ಟವಾಯ್ತು, ಇಲ್ಲೇ ಇದ್ದಿದ್ರೆ ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು.
೨೮೧೦. ವಟಾವಡೆ = ದೌಡೋಡು
(ವಟಾವಡೆ < ಓಡ ಓಡು = ಕಂಬಿ ಕೀಳು)
ಪ್ರ : ಪೋಲಿಸ್ ಪೇದೆ ಕಂಡದ್ದೇ ತಡ ಅಲ್ಲಿಂದ ವಟಾವಡೆದ.
೨೮೧೧. ವನವಾಸ ಬೀಳು = ಕಷ್ಟ ಬೀಳು, ತೊಂದರೆ ಅನುಭವಿಸು.
(ವನವಾಸ = ಕಾಡಿನ ವಾಸ, ಕಷ್ಟಪರಂಪರೆ) ನಳಚಕ್ರವರ್ತಿ, ರಾಮ, ಪಾಂಡವರು ಅನುಭವಿಸಿದ ವನವಾಸದ ಕಥ ಈ ನುಡಿಗಟ್ಟಿಗೆ ಮೂಲ. ಏಕೆಂದರೆ ನಳಚರಿತ್ರೆ, ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತ ಕಥೆಗಳು ಜನಪದರಲ್ಲಿ ರಕ್ತಗತವಾಗಿ ಅಸ್ಥಿಗತವಾಗಿವೆ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಈ ನುಡಿಗಟ್ಟೇ ಸಾಕ್ಷಿ.
ಪ್ರ : ನಾನು ಬಿದ್ದಿರೋ ವನವಾಸ ಆ ಶ್ರೀನಿವಾಸನಿಗೇ ಗೊತ್ತು
೨೮೧೨. ವಪನ ಮಾಡು = ನಿರ್ಮೂಲನ ಮಾಡು, ಬೋಳಿಸು
(ವಪನ = ಕ್ಷೌರ)
ಪ್ರ : ಈ ಮನೆಹಾಳ ಆ ಮನೆಯನ್ನು ವಪನ ಮಾಡಿಬಿಟ್ಟ.
೨೮೧೩. ವಯಕ್ ಅನ್ನಿಸು = ತಿಂದದ್ದನ್ನೆಲ್ಲ ಕಕ್ಕಿಸು, ಚೆನ್ನಾಗಿ ಥಳಿಸು
(ವಯಕ್ = ವಾಂತಿ ಮಾಡುವಾಗಿನ ಶಬ್ದ)
ಪ್ರ : ಒದ್ದು ತಿಂದದ್ನೆಲ್ಲ ವಯಕ್ ಅನ್ನಿಸಿಬಿಟ್ಟ.
೨೮೧೪. ವಯಿನವಾಗು = ಹಾಯಾಗು, ಅನುಕೂಲವಾಗು
(ವಯಿನ > ವೈನ = ಅನುಕೂಲ)
ಪ್ರ :ಅವನು ನಮ್ಮ ಕಡೆ ಬಂದದ್ದು, ಗೆಲ್ಲೋಕೆ ಇನ್ನು ವೈನ ಆಯ್ತು
೨೮೧೫. ವರ್ಚಸ್ಸು ಹೆಚ್ಚಾಗು = ಕಾಂತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗು, ಗುಣವಿಶೇಷ ಅಧಿಕವಾಗು
(ವರ್ಚಸ್ಸು.< Virtues? = ಗುಣವಿಶೇಷ)
ಪ್ರ : ಅವರ ಆಗಮನದಿಂದ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ವರ್ಚಸ್ಸು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು.
೨೮೧೬. ವಜನ್ನಾಗು = ಭಾರವಾಗು
(ವಜನು = ಭಾರ, ತೂಕ)
ಪ್ರ : ನರಪೇತಲನ ತಲೆ ಮೇಲೆ ವಜನ್ನಾದ ಹೊರೆ ಹೊರಿಸಿದರೆ ಅವನು ಹೊರ್ತಾನ?
೨೮೧೭. ವರ್ತನೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳು = ಪದಾರ್ಥವನ್ನು ಮನೆಗೆ ತಂದುಕೊಟ್ಟು ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ದುಡ್ಡು ಈಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಕರಾರು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳು.
ಪ್ರ : ವರ್ತನೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರೋದ್ರಿಂದ ನಿತ್ಯ ವೀಳ್ಯದೆಲೆ ಮನೆಗೇ ತಂದುಕೊಡ್ತಾಳೆ.
೨೮೧೮. ವರಸೆ ಇರು = ಮದುವೆಯಾಗಲು ಹೆಣ್ಣುಗಂಡಿಗೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿ ರಿವಾಜಿನ ಅಡ್ಡಿ ಇಲ್ಲದಿರು
(ವರಸೆ < ವರಿಜೈ (ತ) = ಸಾಲು, ಕಟ್ಟಳೆ, ರಿವಾಜು)
ಪ್ರ : ವರಸೆ ಇಲ್ಲದ ಹೆಣ್ಣು ಗಂಡಿಗೆ ಮದುವೆ ಮಾಡೋಕಾಗ್ತದ?
೨೮೧೯. ವರಸೆ ತೆಗೆ = ನಿಜಸ್ವಭಾವ ತೋರಿಸು, ಚಿರಪರಿಚಿತ ಪಟ್ಟು ಹಾಕು
(ವರಸೆ = ಕುಸ್ತಿಪಟ್ಟು)
ಪ್ರ : ನೀನು ಎಂದಿನ ವರಸೆ ತೆಗೆದರೆ ನಿನ್ನ ಜೀವ ಬೆರಸೆ ಬಿಡೋದಿಲ್ಲ.
೨೮೨೦. ವರಾತ್ ಮಾಡು = ಒತ್ತಾಯ ಮಾಡು
(ವರಾತ್ = ಡಿಮ್ಯಾಂಡ್)
ಪ್ರ : ಅವನೊಂದು ಕಡೆ ಕೊಡು ಕೊಡು ಅಂತ ವರಾತ್ ಮಾಡ್ತಾನೆ, ಇವನೊಂದು ಕಡೆ ಬೇಡ ಬೇಡ ಅಂತ ಅಡ್ಡಿ ಪಡಿಸ್ತಾನೆ.
೨೮೨೧. ವಾಟ ಮಾಡು = ಇಳಿಜಾರು ಮಾಡು
(ವಾಟ < ವಾಟ್ಟ(ತ) = ತಗ್ಗು, ಇಳಿಜಾರು)
ಪ್ರ : ವಾಟ ಮಾಡಿದರೆ ನೀರು ಮೇಲ್ನಿಂದ ಓಟ ಓಡ್ತಾ ಬರ್ತದೆ.
೨೮೨೨. ವಾಣಿಗೆಡು = ರೀತಿಗೆಡು, ನಡತೆಗೆಡು
(ವಾಣಿ = ನಡೆನುಡಿ, ವರ್ತನೆ)
ಪ್ರ : ಗಾದೆ – ವಾಣಿಗಟ್ಟೋರಿಗೆ ಓಣೀಲಿ ಸೋಬನ.
೨೮೨೩. ವಾಯಿದೆ ತೀರು = ಗಡುವು ಮುಗಿ
(ವಾಯಿದೆ = ಅವಧಿ)
ಪ್ರ : ವಾಯಿದೆ ತೀರಿದ ಮ್ಯಾಲೆ ಕಾಯೋದೇಕೆ, ಕಾರ್ಯ ಜರುಗಿಸಿ.
೨೮೨೪. ವಾರದ ಹೊಲಕ್ಕೆ ಗೊಬ್ಬರ ಹೊಡಿ = ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡವಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡವಳಿಗೆ ಹಣಶಕ್ತಿ ವ್ಯಯಿಸು.
(ವಾರ = ಅನ್ಯರ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಬೆಲೆಯ ಅರ್ಧ ಭಾಗ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಎಂದು ಕರಾರು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ವ್ಯವಸಾಯ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿ)
ಪ್ರ : ಗಾದೆ – ವಾರದ ಹೊಲಕ್ಕೆ ಗೊಬ್ಬರ ಹೊಡೆದೂ ಹೊಡೆದೂ ಸ್ವಂತ ಹೊಲ ಹಾಳುಗೆಡವಿದ.
೨೮೨೫. ವಾರಾಸರದಿ ಮಾಡು = ಪೈಪೋಟಿ ಮಾಡು
ಪ್ರ : ಇಬ್ಬರು ವಾರಗಿತ್ತಿಯರೂ ಇವಳು ಮಾಡಲಿ ಅಂತ ಅವಳು, ಅವಳು ಮಾಡಲಿ ಅಂತ ಇವಳು ವಾರಾಸರದಿ ಮಾಡ್ತಾರೆ.
೨೮೨೬. ವಾರೆಗೆ ಹೋಗು = ಹೊರಚ್ಚಿಗೆ ಹೋಗು
(ವಾರೆ < ಓರೆ = ಪಕ್ಕ, ಕೋಚೆ)
ಪ್ರ : ಒಬ್ಬರ್ನ ಕಂಡ್ರೆ ಒಬ್ಬರಿಗಾಗಲ್ಲ, ವಾರೆಗೆ ಹೋಗ್ತಾರೆ.
೨೮೨೭. ವಾಲಗದೋರ ಮುಂದೆ ಹುಣಿಸೆ ಹಣ್ಣು ಚೀಪು = ಆಗೋ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹರಕತ್ ಮಾಡು.
ಹುಳಿಗೆ ಮುಖವೆನ್ನಲ್ಲ ಕಿವುಚಿಕೊಂಡು ಓಲಗದವರ ಮುಂದೆ ಹುಣಿಸೆ ಹಣ್ಣು ಚೀಪುತ್ತಾ ನಿಂತರೆ, ಅದನ್ನು ನೋಡಿದ ಓಲಗದವರ ಬಾಯಲ್ಲೂ ಉಗುಳು ತುಂಬಿಕೊಂಡು ಓಲಗದಲ್ಲಿ ಸದ್ದೇ ಹೊರಡದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಹುನ್ನಾರವಾಗಿ ಹರಕತ್ ಮಾಡುವ ಕುತಂತ್ರ ಜನರ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಈ ನುಡಿಗಟ್ಟು ವಿಡಂಬಿಸಿದೆ.
ಪ್ರ : ವಾಲಗದೋರ ಮುಂದೆ ಹುಣಿಸೆ ಹಣ್ಣು ತಿನ್ನೋ ಕುತಂತ್ರ ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿಯ ಜಾಯಮಾನ.
೨೮೨೮. ವಾಲಾಡಿ ವಾಲೆ ಪಾಲಾಗು = ಮೆರೆದು ನಾಶವಾಗು
(ವಾಲಾಡಿ = ಓಲಾಡಿ, ವಾಲೆ = ಒಲೆ)
ಪ್ರ : ಅವಳೊಬ್ಬಳು ವಾಲಾಡಿ ವಾಲಾಡಿ ವಾಲೆ ಪಾಲಾದ್ಲು, ಇವಳೊಬ್ಬಳು ತೇಲಾಡಿ ತೇಲಾಡಿ ತೊರೆಪಾಲಾಗ್ತಾಳೇನೊ?
೨೮೨೯. ವಾಲಾಡು = ಬಳುಕಾಡು
(ವಾಲಾಡು < ಒಲೆದಾಡು < ಒನೆದಾಡು < ಉಲೈ(ತ) = ಅಲ್ಲಾಡು)
ಪ್ರ : ಎಷ್ಟು ದಿನ ವಾಲಾಡ್ತಳೋ ವಾಲಾಡಲಿ, ಆಮೇಲೆ ಮೂಲೆ ಹಿಡೀತಾಳೆ.
೨೮೩೦. ವಾಸನೆ ಹಿಡಿ = ಸುಳಿವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸು, ಒಳಸಂಚನ್ನು ತಿಳಿ
ಪ್ರ : ನೀನು ನಾಯಿಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದೋನು, ಇಷ್ಟು ಬೇಗ ವಾಸನೆ ಹಿಡಿದುಬಿಟ್ಟಿದ್ದೀಯಲ್ಲ?
೨೮೩೧. ವಾಸರ ತಾಳು = ವಜೆಯನ್ನು ಸಹಿಸು, ಭಾರ ಹೊರು
(ವಾಸರ < ಓಸರ = ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಬಾಗುವಿಕೆ)
ಪ್ರ : ಸಂಸಾರದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರ ವಾಸರ ತಾಳೋದು ಬಹಳ ಕಷ್ಟ.
೨೮೩೨. ವಿಲೆವಾರಿ ಮಾಡು = ಬಿಕರಿ ಮಾಡು, ವಿತರಣೆ ಮಾಡು
ಪ್ರ : ಎಲ್ಲ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಅವರವರಿಗೆ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡುವುದು ಸುಲಭದ ಕೆಲಸ ಅಲ್ಲ.
೨೮೩೩. ವಿಷ ಕಾರು = ಮತ್ಸರಿಸು, ದ್ವೇಷಿಸು
(ಕಾರು = ಕಕ್ಕು, ವಮನ ಮಾಡು)
ಪ್ರ : ನನ್ನ ಕಂಡ್ರೆ ವಿಷ ಕಾರ್ತಾರೆ.
೨೮೩೪. ವಿಷ ತಗೊಳ್ಳೋಕೆ ಕಾಸಿಲ್ಲದರಿಉ = ಬರಿಗೈಯಲ್ಲಿರು, ಬಡತನದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯಲ್ಲಿರು
ಪ್ರ : ವಿಷ ತಗೊಳ್ಳೋಕೂ ಕಾಸಿಲ್ಲ ಅಂದ್ಮೇಲೆ ನನ್ನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೋ.
೨೮೩೫. ವೀಳ್ಯ ತಿದ್ದು = ವೀಳ್ಯವನ್ನು ವಿತರಣೆ ಮಾಡು
(ತಿದ್ದು = ಹಂಚು) ಮದುವೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದ ಜನರಿಗೆಲ್ಲ ಎಲೆ ಅಡಿಕೆಯನ್ನು ಹಂಚುವುದು ಒಂದು ಸಂಪ್ರದಾಯವಾಗಿತ್ತು. ಮೊದಲು ದೇವರ ವೀಳ್ಯ, ಕಟ್ಟೆಮನೆ ವಿಳ್ಯ, ಗಡಿ ವೀಳ್ಯ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಿ, ಆ ಮೇಲೆ ನೆರೆದ ಜನಕ್ಕೆಲ್ಲ ವೀಳ್ಯವನ್ನು ಕೊಡುವ ವಾಡಿಕೆ ಇತ್ತು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅದು ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಪ್ರ : ಬಂದವರಿಗೆಲ್ಲ ಊಟಕ್ಕೆ ಬಡಿಸಿದ ಹಾಗೇ ಬಂದವರಿಗೆಲ್ಲ ವೀಳ್ಯ ತಿದ್ದಬೇಕು.
೨೮೩೬. ವೀಳ್ಯ ಕೊಡು = ಸಮ್ಮತಿ ಸೂಚಿಸು, ಉಭಯ ಪಕ್ಷಗಳೂ ಒಪ್ಪು
ಪ್ರ : ವೀಳ್ಯ ಕೊಟ್ಟ ಮೇಲೆ, ಮಾತಿಗೆ ತಪ್ಪೋ ಪ್ರಸಂಗವೇ ಬರಲ್ಲ.
೨೮೩೭. ವೈನವಾಗು = ಲೇಸಾಗು, ಪಸಂದಾಗು
(ವೈನ < ವಯಿನ < ವಯನ (ತ) = ಲೇಸು)
ಪ್ರ : ಅವರು ಇದರಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳದ್ದು ನಮಗಿನ್ನೂ ವೈನವಾಯ್ತು.
೨೮೩೮. ವೈನ ಮಾಡು = ಉಪಾಯ ಮಾಡು, ತಂತ್ರ ಮಾಡು
ಪ್ರ : ಏನೇನೋ ವೈನ ಮಾಡಿ ಕೊನೆಗೆ ಇವಳ ಕೈ ಹಿಡಿದೆ.
Leave A Comment