ಉಂತುಲೆ! ಒರ ತುಳುನಾಡ್‌ನ್ ಪಿರ ಮಗ್‌ರ್‌ದ್‌ತೂಲೆ! ಗಟ್ಟೊಡ್ದು ಜತ್‌ದ್‌ಕಡಲ್‌ಸೇರುನ ಸುದೆಕಲು ಸಾನ್ ಇತ್ತೆ ಕೇಂಡ ಪನುವೋ. “ಕಾಲೊದ ಪರಿಪು ಪೊಸ ಮಲ್ಲ ತಿರ್ಗಾಸ್‌ಡ್‌ಮಂಡೆ ಮಾಲಾದ್ಂಡ್!” ತುಳು ಬಾಸೆ, ಬದ್ಕ್, ನಡುಪು, ಬೂತ, ಆಯನ ಪೂರಾ ಇತ್ತಿಲಿಕ್ಕನೇ ಉಪ್ಪೊಂಡೂಂದು ಬಯಕುನಕ್ಲು ಬಯಕೊಂದೇ ಉಲ್ಲೇರ್, ತುಳುತ ಪರಿಪು ಅಕ್ಲೇನ್ ಕೇನಂದೆ ಪೊಸ ಸಾದಿಡುಂಡು. ಕನ್ನಡದ ಅರಸೇರ್ ತುಳುನಾಡ್ ಗೆಂದಿನೆಡ್ದ್ ಬುಕ್ಕೊ ತುಳುತ್ತ ಬದ್‌ಕ್‌ಡ್ ಆಯಿನ ಮಲ್ಲ ಪೊಸ ಸಾದಿದ ಪರಿಪು – ಈ ನಮ್ಮ ಕಾಲದ! ಸಾವಿರಗಟ್ಟಲೆ ಕೋಟಿ ರುಪಾಯಿಲು ಒಂಜಿ ನಾಡ್‌ದ ತಿಗಲೆಗ್ ದೊರಿನಗ ನೆತ್ತೆರ್ ನರಂಬುಲಾ ಬದಲಾವಂದೆ ಉಪ್ಪುಂದ್.
ಬೇಲಿ–ಬಾಸೆ–ಬದ್ಕ್
ಪಡ್ಡಯಿಡ್ ಇನಿ ತುಳುನಾಡ್ದ ಬೇಲಿ ಓಲು ಪಂಡ್‌ದ್ ಕಡಲ್‌ನ್‌ಮಾತ್ರ ತೋಜಾವೊಲಿ. ಒರಿನ ಮೂಜಿ ದಿಕ್ಕ್‌ಡ್‌ಲಾ ತುಳುನಾಡ್ದ ಬೇಲಿ ಇನಿಕ್ಕ್ಲಾ ಬದಲೊಂದೇ ಉಂಡು. ತುಳುನಾಡ್ಡ ಗಡಿಕಲ್ಲ್‌ನ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಡ್ ಮಾತ್ರ ಪನೊಡತ್ತಾಂದೆ, ಕಾತೊಂದ ಬರ್ಪಿನ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾವೆಲ್‌ಡ್ ಪನ್ಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿ, ಆನಿ ಬಾರ್ಕೂರುಡು, ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸೆರ್ನ ಸೈನ್ಯ ಕುಲ್ಲುನಗನೇ ತುಳುತ್ತ ಬೇಲಿ ತೆಂಕಾದಿಯಂಚಿ ತಗ್ಗ್‌ದ್ ಜಾರಾಂಟ್. ಕಾಸರಗೋಡು ಕೇರಳೊಗು ಸೇರ್ನಗ ತುಳುತ ಬೇಲಿನ್ ಬಡೆಕ್ಕಾಯಿಗ್ ನೂಕ್‌ದ್ ಜಾರಾಯಿ ಲೆಕ್ಕ ಆಂಡ್. ಕೇರಳ ಬುಕ್ಕೊ ಕರ್ನಾಟಕ ಪನ್ಪಿ ರಡ್ಡ್ ರಾಜ್ಯೊಲೆ ಉಲಾಯಿ ೧೯೫೬ಡ್ ಈ ನಾಡ್ ಪಟ್ಟ್‌ದ್ ಪೋಂಡು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಉಲಯಿಡೇ ಪಿರ ಉಡುಪಿ ಬುಕ್ಕೊ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಪನ್ಪಿ ರಡ್ಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಲು ತುಳುನು ಪಾಲ್ ಮನ್ತೊ. “ಅವಿಭಕ್ತ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ” ಪನ್ಪಿನ ಆ ಪುದರ್ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ಕೊರಿನವು. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ತುಂಡು ತುಂಡಾದ್ ಇತ್ತೆ ಎಲ್ಯ ಆಂಡ್. ಒಟ್ಟುಗು ತುಲುನಾಡ್‌ದ ರಾಜಕೀಯ ಬೇಲಿಲಾ ನುರ್ಗಂಡ್!
ತುಳುತ ಪರಿಪುನು ನಮೊ ಸರಿಯಾದ್ ಗೇನೊಗು ಎನ್ನೊಡು. ಇಜ್ಯಾಂಡ ಅವು ತುಳುಕ್ಕಾತ್ರ ಆಪಿನ ಬಜೀ ಬುಲ್ಪಾಟಿಕೆ ಆವು. ತುಳುತ ಬೇಲಿ ಗಟ್ಟೊ ಮಿತರ್ನೆನಾ ಉಂಡು. ಎಂಚ ಪಂಡ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಬೇಲೆಗ್ ಪೋಯಿನಕುಲು ಅವುಲೇ ಉಂತ್ಯೆರ್. ಕಳಸ, ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ, ಮೂಡಿಗೆರೆ, ಶೃಂಗೇರಿ ಇಂಚ ಗಟ್ಟದ ಮಿತ್ತ ಮರ್ಗಿಲ್ಡ್ ತುಳು ಪದ್‌ರ್ಂಡ್. ತುಳು ಜನಕುಲು ಅಮಲ್ ಬಾಜೆಲ್ ಬುಕ್ಕೊ ಬಡವುನ್ ಕಲೆಯೆರೆ ಓಲು ಪೂರ ಬೇರೊ ದೆತ್ತೆರಾ ಅವುಲು ಪೂರ ತುಳು ಕುಲ್ಲುಂಡ್. ಮಂತ್ರೊ ಪನೊಂದು ಪೋಯಿನ ಬ್ರಾಣೆರ್ ತಿರುವನಂತಪುರ, ನೇಪಾಳೋ ಮುಟ್ಯ್ಟೆರ್. ಮಲೆಯಾಳಿಲು, ತಮಿಳೆರ್ ಪೂಸ ಊರುಗು ಪೋಪಿನೈಕ್ಕ್‌ಲಾ ತುಳುತ್ತ ಜನೊ ಪದರುನೈಕ್ಲಾ ಒರು ಒಂತೆ ಬೇತೆ. ತುಳು ಜನ ಪೋಯಿನವ್ಲು ತುಳುವೆರ್ಲಾ ಆವೋಡು, ಕಡಲಬರಿತ್ತ ಕನ್ನಡಿಗೆರ್ಲಾ ಆವೋಡು, ಬಾಸೆದ ರಡ್ಡ್ ವೇಸ್ ಪಾಡಿನ ಇಂಚಿನ ವಲಸೆ ದೇಸೊಡು ಅಪ್ರೂಪೋ.
ಏಪೊಲಾ ನಮೊ ಒಂಜಿ ಊರು ಬುಡ್ನಗ ಅವು ದಾಲ ಖಾಲಿ ಒರಿವಿಜ್ಜಿ. ಆಡೆ ಪೊಸ ಜನ ಬರ‍್ಪೆರ್. ಅಂಚನೇ ಊರು ಬುಡ್ದು ಪೋಯಿನಕುಲು ಬದ್ಕ್‌ಗ್ ಪೊಸ ನಂಬೊಲಿಗೆನ್ ಪತೊಂದು ಪಿರ ಬರ‍್ಪೆರ್. ನಾಡ್ಗ್ ಪೊಸ ಸಾದಿ ತೋಜಾವೆರ್. ಇನಿ ತೋಜುನ ಮಸ್ತ್ ಎಡ್ಡೆ – ಪಡ್ಕೆಲು ಇಂಚ ಆಯಿನ.
ಉಂತಿ ಜನ – ಪೋಪಿ ಜನ
ಗೋವಾ, ಕೇರಳ, ಮಹಾರಷ್ಟ್ರ ಉಂದು ಪೂರ ಇನಿತ್ತ ಪೊಸ ರಾಜ್ಯೊಲೆನ ಗಡಿಕುಲು. ಆಂಡ ದುಂಬು ಬೋವಿಲು, ಮರಾಟಿ ನೈಕೆರ್, ಹವಿಕೆರ್, ಮಲೆಯಾಳಿ ಬಿಲ್ಲವೆರ್, ಕುಡುಬಿದಕ್ಲು, ಚಿತ್ಪಾವೆನೆರ್, ಕರ್ಹಾಡಸ್ಥೆರ್, ಕೋಟೆಕ್ಷತ್ರಿಯೆರ್, ಇಂಚ ನನಲಾ ಮಸ್ತ್ ಜನ ಕುಟುಮೊ ಪತ್ತೊಂದು ಬತ್ತ್‌ದ್ ಬದ್ಕಿನೆ ತುಳುನಾಡ್ದ ಮಣ್ಣ್‌ಡ್. ದಾಯೆ ಪಂಡ ನೀರ್, ಬಾಸೆಡ್ ಕಿಸ್‌ರ್ ಕಮ್ಮಿ! ಕಾಲದ ಒಯ್ಲುಲು ನರಮಾನಿನ್ ಒಲ್ತುಡ್ದು ಒಲ್ತುಗು ಮುಟ್ಟಾಯ! ಇರ್ನೂದು – ಮುನ್ನೂದು ವರ್ಸ ಪಿರಾವುಗು ಮುಟ್ಟ ನಡತಿನ ಜನಕ್ಲೆನ ಆ ನಡಪ್ಪಾಟಿಗೆ ಒಂಜಿ ನಮುನೆ; ಆಂಡ ಇನಿತ್ತ ಬರ್ಪಿನ, ಉಂತುನ ಜನತ್ತ ಕತೆ ನಮೊಜಿ!
ಆ ಕಾಲೊಡು ‘ಶಾಲಾಭಾಷೆ, ರಾಜ್ಯಭಾಷೆ, ದೇಶ ಭಾಷೆ’ ಇಂಚಿನ ಪೂರ ಇಜ್ಯಾಂಡ್. ಟರಸೆರ್ನ ಶಾಸನೊಡು ಬುಕ್ಕೊ ಯಕ್ಷಗಾನೊಡು ಕನ್ನಡ ಇತ್ತಿನ ಬುಡುಂದ ಪೊಸತ್ ಬತ್ತಿನಾಕ್ಲೆಗ್ ತುಳುದಾಂತೆ ದಿನೊ ದೆಪ್ಪೆರೆ ಬಲ್ಲಿತ್ತ್ಂಡ್. ಬತ್ತ್‌ದ್ ಉಂತಿನಕ್ಲೆನ್ ತುಳುವೆರಾದ್ ಕರಗ್ಗಾವುನ ಉಲತ್ರಾಣೊ ಅಪಗದ ಬಾಸೆಗ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಅವು ಅರಸುನ ಅಪ್ಪಣೆಡ್ ಬತ್ತಿ ಬಲೊ ಅತ್ತ್. ಬಾಸೆಗ್ ಆ ಕಾಲೊಡಿತ್ತಿನ ಐತ್ತನೇ ಉಡಲ್ದ ಬಲೊ.
ಇನಿ ತುಳು ಮಣ್ಣ್‌ಗ್ ಬರೊಂದುಪ್ಪಿನ ಜನ ನಾಲ್ ನಮುನೆದಕ್ಲ್
೧. ಸುರೂತ್ತಕ್ಲ್ – ತಿಂಗೊಲುಗೊರ ಸಂಬಳ ಗೆನ್ಪುನ ಮಲ್ಲ ಬೇಲೆದಕ್ಲು, ಮೊಕ್ಲೆಡ್ ಗವರ್ಮೇಂಟ್ ಬೇಲೆದಕ್ಲು ಮಾತ್ರ ದುಂಬು ಇತ್ತೆರ್. ವಿಮೆ, ಬ್ಯಾಂಕ್, ಶಾಲೆ, ಕಾಲೇಜ್ ಇಂಚಿನ ಬೇಲೆ ಮೊಕ್ಲೆನ್ ಒಯ್ತ್ಂಡ್. ಮೊಕ್ಲೆಗ್ ತಂಕ್ ಗೊತ್ತಿತ್ತಿನ ಕನ್ನಡೊಡೇ ದಿನ ದೆಪ್ಪೆರೆ ಸುಲಬೊಡು ಆವೊಂದಿತ್ತ್ಂಡ್. ತುಳು ಜನಲಾ ಮೊಕ್ಲೆಡ್ ಕನ್ನಡೊನೇ ಪಾತೆರ್ಯೆರ್. ಮಲ್ಲ ಬುಕ್ಕೊ ಎಲ್ಯ ಪೇಂಟೆಲೆಡ್ ನವ್ಯ ನಾಟಕ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆ ಇಂಚ ಪೂರ ಮನ್ತ್‌ದ್ ಈ ಜನ ಅಕ್ಲೆನ್ ಅಚ್ಚಿ ಊರ್ಯೆರ್. ಆಂಡ ಇತ್ತೆ ಯಸ್.ಇ,ಜೆಡ್. ಆದ್ ಮಲ್ಲ ಫ್ಯಾಕ್ಟರಿಲು, ಕಂಪೆನಿಲು ಬನ್ನಗ ಬೇತೆ ಬಾಸೆದ ಜನ ಮಸ್ತ್ ಬರೊಂದುಲ್ಲೆರ್. ಮೊಕ್ಲೆಡ ಕನ್ನಡ, ತುಳು ಇಜ್ಜಿ. ಅಕ್ಲ ಹಿಂದಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ಡ್ ಸುದೊರ‍್ತೊದುಲ್ಲೆರ್. ಪೇಂಟೆದ ತುಳು ಜನ ಮೊಕ್ಲೆಡ್ ಎಚ್ಚಾದ ಹಿಂದಿ ಪಾತೆರುವೆರ್. ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಕಾಲೇಜ್‌ಲೆಗ್ ಬರೊಂದುಪ್ಪಿನ ಕಲ್ಪಿನ ಮಸ್ತ ಜವ್ವನೆರ್ – ಜವ್ವಂತಿಲೆಗ್ಲಾ ನಮೊ ಉಂದೆನೇ ಪನೊಲಿ.
೨. ರಡ್ಡನೇ ನಮುನೆದ ಜನ – ನಮುನೆ ನಮುನೆ ಎಲ್ಯ ಬೇಲೆ ಮನ್ಪುನಕ್ಲ್. ಬಿಹಾರ, ತಮಿಳ್ನಾಡ್, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ನೇಪಾಳದಕ್ಲ್ ಪುರ ಉಂದೆಡುಲ್ಲೆರ್. ಮೇಸ್ತ್ರಿ, ಅಂಗಡಿ ಆಣ್, ಪಾನಿಪೂರಿ ಗಾಡಿ, ಟೈಲ್ಸ್ ಪಾಡುನವು ಇಂಚ ಪೂರ ಅಕ್ಲೆನ್ ಬೇಲೆ. ಬುಲೆವೊಂದು ಬುಲೆವೊಂದು ಒಂಜಿ ಪೇಂಟೆ ರಕ್ಕಸೆ ಆನಗ ಇಂಚ ನಮುನೆವಾರ್ದ ಜನ ಸೇರುನ ಇತ್ತಿನನೇ. ಪೇಂಟೆದ್ ತುಳುತ್ತ ಪರಿವು ಇಂಚ ಆಂಡಲಾ ಅವು ಹಳ್ಳಿಲೆಗ್ ಎಚ್ಚ ತಾಗಾಂದ್. ಬರ್ಪಿ ಜನ ತುಳುನು ಒಂಜಿ “ಲೋಕಲ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜ್” “ಊರ್ದ ಬಾಸೆ” ಪನ್ಪಿನ ಬರಿ ಜಾಗೆಡ್ ದೀತೆರ್. ಹಳ್ಳಿಲೆಗ್ ಈ ಜನೊ ಬರಾಯೆರ್. ಬತ್ತ್ಂಡಲಾ ಅವ್ಲು ಬೇಲೆ ಇಜ್ಜಿ. ಅಂಚಾದ್‌ಹಳ್ಳಿಲೆಡ್ ತುಳು ಜನಕ್ಲೆನ ಬಾಸೆಯಾದ್ ದುಂಬುಗುಲಾ ಒರಿವು.
೩. ಬರೊಂದಿಪ್ಪಿನ ಜನೊಕ್ಲೆಡ್ ಮೂಜನೇ ನಮುನೆ ಮಣ್ಣ್ – ಬೇಲೆದಕ್ಲು, ಕಟ್ಟೋಣ ಕಾರ್ಮಿಕೆರ್. ಉಂದೆಡ್ ಗಟ್ಟದ ಮಿತ್ತ್‌ದ ಜನ ಎಚ್ಚ. ಇಡೀ ತುಳುನಾಡ್ಡ್- ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆಡಾ ತೋಟದ ಬೇಲೆಗ್ ಮೊಕ್ಲೇ. ಬರೊಂದುಪ್ಪಿನ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನ, ಓಲು ಪೂರ ತುಳು ಉಂಡೋ ಆಡೆ ಪುರ ಪೋವೋದುಲ್ಲೆರ್. ತುಳು ಇತ್ತಿನವ್ಲು ಕನ್ನಡ ಪಾತೆರ್ಂಡ ಅರ್ಥ ಆಪುನೈಡ್ಡಾತ್ರ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಸುದೆತ್ತ ಬಡೆಕ್ಕಾಯಿ ಅರು ಮುಟ್ಟ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕೃಷಿ ಕಾರ್ಮಿಕೆರ್ ಪದ್‌ರ್‌ದೆರ್. ಅಕ್ಲೆ ಪೊಂಜೊವ್ಲು ಹೋಟೆಲ್, ಕ್ಲೀನಿಂಗ್ ಕೆಲಸೊಗ್ಲಾ ಬರೊಂದುಲ್ಲೆರ್. ಕೆಲವು ಜವ್ವನೆರ್ ಕುಚ್ಚಿ ದೆಪ್ಪುನ, ಸಾಮಾನ್ ಕಟ್ಟುನ ಇಂಚಿನ ಬೆಲೆಲಾ ಮನ್ಪೆರ್. ಪೇಂಟೆಡ್ ಕಟ್ಟೋಣ ಕಟ್ಟುನಕ್ಲ್ ಮೊಕ್ಲೇ. ತುಳುತ್ತ ನಡುಟ್ಟು ಮೊಕ್ಲೆನ ಕನ್ನಡ ಬೇತೆನೇ ಆದ್ ಉಂತುಂಡು. ಅಕ್ಲೆಗ್ ತುಳು ಕಲ್ಪೆರೆ ಬಂಙ ಆಪಿನ ಬಾಸೆ. ಬತ್ತಿನ ಜನ ಮೂಲೇ ಉಂತುನೆಲಾ ಉಂಡು; ಪಿರ ಪೋಪಿನೆಲಾ ಉಂಡು. ಅಕ್ಲ್ ಉಮತುನೆ ಪೇಂಟೆಗ್ ತಾಗಿನ ಜಾಗೆಲೆಡ್. ಪೇಂಟೆದ ಕನ್ನಡ ಸರಕಾರಿ ಶಾಲೆಲು ಇನಿ ಮೊಕ್ಲೆನ ಜೋಕ್ಲೆಡ್ದ್ ನಡತೊಂದುಲ್ಲೊ.
೪. ಬತ್ತಿನ ಜನತ್ತ ನಾಲನೆ ನಮುನೆ – ಹಳ್ಳಿಡ್ ಕೃಷಿ ಜಾಗೆಡ್ ಉಂತಿನ ಕೇರಳದಕ್ಲ. ಮೊಕ್ಲು ಜಾಗೆನ್ ಕಿರಯೊಗು ದೆತೊಂದು ರಬ್ಬರ್ ಬುಲೆಪಾವುನ ಮಲೆಯಾಳಿಲು. ಕೊಚ್ಚಿ ಕ್ರಿಶ್ಚನ್ ಪಂಡ್‌ದ್ ತುಳುವೆರ್ ಲೆತ್ತಿನ ಈ ಜನ ಇತ್ತೆ ಅಕ್ಲೆ ಗಾತ್ರ ಬೆಳ್ತಂಗಡಿಡ್ ಒಂಜಿ ಚರ್ಚ್-ಡಯಾಸಿಸ್ ಮನ್ತೆರ್. ಪೊಸ ಕಾಲದ ತುಳು ಪರಿಪುಡು ಉಂದು ಪೂರ ಮಲ್ಲ ಒಯ್ಲುದ ಸಂಗತಿಲು. ಕೃಷಿಕೆರಾದ್ ಬತ್ತಿನ ಮಲೆಯಾಳಿಲು ತೆಂಕಾಯಿ ತುಳುನಾಡ್ದ ಹಳ್ಳಿಲೆನ ಬದ್ಕ್, ಬಾಸೆದ ಪರಿಪುನು ನನದುಂಬುಗು ಪೊಸ ಸಾದಿಡ್ ಕೊನೊವೆರ್. ಕೇರಳದ ಕಮ್ಯೂನಿಸ್ಟ್ ಸರಕಾರ ಅವ್ಲು ಕೃಷಿಕೆರ್ನ್ ಜಾಗೆನ ಮಸ್ತ್ ಕಮ್ಮಿ ಎಕ್ರೆಡೇ ಉಂತಾದ್ ಕಾನೂನು ಮನ್ತಂಡ್. ಅವ್ಲು ಜಾಗೆದ ಬಿಲೆಲಾ ಎಚ್ಚ. ಅಂಚಾದ್ ಅಕ್ಲು ಇಂಚಿ ಬತ್ತೆರ್.
ಪರ ಊರ್ದ ತುಳು ಬದ್ಕ್
ಎಡ್ಡೆ ಬದ್ಕ್ ನಾಡೊಂದು ನರಮಾನಿ ಊರುಡ್ದು ಊರುಗು ಪೋಪುನ ಇತ್ತಿನನೇ. ನಮ್ಮಕ್ಲ್ ಬೊಂಬಾಯಿಗ್ ಪೋಯಿನ ಒಂಜಿ ಬುಡ್ಂಡ ಬೇತೆ ಓಲ್ಲಾ ತುಳುತ್ತ ಮಲ್ಲ ಬಿದೆ ಬೂರ‍್ದಿಜ್ಜಿ. ನಮ್ಮಕ್ಲೆನ ಮಾತಾ ನಮುನೆದ ಪೋಪಾಟಿಗೆಲಾ ತುಳುನು ದೂರದೂರೋಡು ಒಂತೊಂತೆನೇ ಬಿರ‍್ಕೊಂದು ಪೋಯಿಲೆಕ್ಕ ಉಂಡು. ಬೊಂಬಾಯಿ, ಬುಕ್ಕೊ ಒಂತೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯೊ ಬುಡುಂಡ ಬೇತೆ ಓಲ್ಲಾ ತುಳುತ್ತ ಮಲ್ಲ ಪಸಲ್ ಲಕ್ಕಿಜ್ಜಿ. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್, ಬುಕ್ಕೊ ಬೇರ್ ವೈವಾಟ್ ಇಂಚಿನ ಬುಡುಂಡ ಓರಿನ ಸಂದರ್ಬೊಡು ತುಳುವೆರ್ ಪಡಪತ್‌ಡ್‌ದಾತ್ರ ಮುಲ್ತು ಪೋಯೆರ್, ಪೋಯಿನವ್ಲು ತುಳುತೊಟ್ಟುಗು ಇತ್ತ್ಂಡ್, ರಡ್ಡ್‌ಬಾಸೆ ಅಕ್ಲೆಗ್ ಇಜ್ಯಾಂಡ್- ಅಪ್ಪೆ ಬಾಸೆ ಒಂಜ್ಯೇ ಇತ್ತ್ಂಡ್!
ಪರ ಊರುಗು ನಮ್ಮಕ್ಲ್ ಪತೊಂದು ಪೋಯಿನ ತುಳು ಅವ್ಲು ಎಂಚ ಒರಿವು? ಬೊಂಬಾಯಿಡ್ ಆಯಿನಾವು ನಮ ಕಣ್ಣೆದುರುಡೇ ಉಂಡು. ಓವೇ ಒಂಜಿ ಪೊಸ ಊರುಗು ಬತ್ತಿನಕ್ಲೆನ ಬಾಸೆ, ಅಕ್ಲೆನ ಇಲ್ಲ್‌‌ದ ಬಾಸೆಯಾದ್ ಮಾತ್ರ ಒರಿವು. ಮೊಟ್ಟುಕಲ್ಲ್‌ದ ಪಿದಾಯ್ದ, ಊರ ಬಾಸೆ ಅಕ್ಲೆ ನಾಲಾಯಿಡ್ ಏಪೊಲಾ ಎಚ್ಚ ಕುಲ್ಲು. ತುಳು ನಾಟಕ ಗೊಬ್ಬಾವುನ, ಊರ್ದ ಯಕ್ಷಗಾನ ತೂಪುನ, ಕುಟುಮದ ದೈವಲೆಗ್ ಕಾಸ್ ದೊರಿವುನ – ಇಂಚಿನ ಸಂಗತಿಲು ಪೂರ ಬಾಸೆದ್ ಬೇರ್‌ನ್ ಬಯಪುನೆಡ್ಡಾವರ ನಡತೊಂದು ಪೋವು. “ನಮ್ಮ ಬಾಸೆ ತುಳು – ಐನ್ ಒರಿಪಾವುಡು” ಪನ್ಪಿನ ಈ ಪೊಸ ಕಾಲೊದ ಗುಮೆಲ್‌ಡ್ ಉಂದು ಪೂರ ಸೇರ್ದ್ ಪೋವು. ತುಳುನು ಒರಿಪಾವುನ ಕೆಲಸ ತುಳುತ ಪರಿಪುಗು ಪೊಸ ಸಾದಿ ತೋಜಾದ್ ಕೊರ್ಪುನ ಬೇಲೆಯಾದ್ ಆವೋಡು, ಅಂಚಿನ ಬೇಲೆ ಬಜೀ ಬಾಯಿದ ಪಾತೆರೊಡು ಆಪಿನವತ್ತ್.
ಮೆತ್ತೆನೆ ಮನಸ್
“ತುಳುವೆರೆಗ್ ಮೆತ್ತೆನೆ ಮನಸ್, ತುಳು ಬಾಸೆದ ನಾಲಾಯಿಡ್ ದೊರಗ್ ಇಜ್ಜಿ” – ಇಂಚ ಜನಮಾನಿ ಪನ್ಪೆರ್! ‘ತುಳು’ ಪನ್ಪಿನ ಪುದರ್‌ಗ್ಲಾ ಮೆತ್ತನೆ ತುಳುವ ಪೆಲಕ್ಕಾಯಿಗ್ಲಾ ವಿದ್ವಾಂಸೆರ್ ಗಂಟ್‌ಪಾಡ್ದ್ ಇತ್ತೆರ್! ಅಂದ್, ತುಳು ಬಾಸೆಡ್ ‘ತಗ್ಗ್‌ನ ಸೊರೊ’ ಅಯ್ತ ಪರಿಪುಡೇ ಉಂಡು. ಉಂದು ದಾಯೆಗ್ ಆಂಡ್? ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡ್ದೇ ತುಳುನಾಡ್ ಸಾಮಂತರಸಾದ್ ಬದ್‌ಕ್ಂಡ್, ಅತ್ತಾಂದೆ ಸೊತೊಂತ್ರೊಡು ಅತ್ತ್. ಈ ತಗ್ಗ್‌ದ್ ಬದ್ಕ್‌ನ ಕಿರಮೊಲು ಐತ್ತ ನುಡಿಗಟ್ಟ್‌ಲೆನ್‌ಮೆತ್ತೆನೆ ಮನ್ತ್ಂಡೇ? ಶಿವಳ್ಳಿ ಬುಕ್ಕೊ ಸ್ಥಾನಿಕೆರೆನ್ ಬುಡುಂಡು ಮೂಲು ಜಾತಿಡ್ ಮಿತ್ತ್ ಉಂತಿನ ಬಿರನೆರೆ ಬಾಸೆಲಾ ಕನ್ನಡ, ಕೊಂಕಣಿ, ಮರಾಠಿ ಇಂಚ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಅಕ್ಲೆನ್ ಒಟ್ಟುಗ್ಲಾ ತುಳು ಪಾತೆರುನಾಯೆ ನಾಲಾಯಿನ್ ದೊರಗ್‌ಮನ್ತ್‌ಜ್ಯೆ.
ಪೊಸ ಕಾಲೊಡ್ಲಾ ಶಾಲೆಗ್, ಕಾನೂನುಲೆಗ್ ತುಳುಬಾಸೆ ಸೇರ‍್ದಿಜ್ಜಿ. ಅವು ರಂಗ ಮಂಚದ, ಬಾಸೊಣದ ಬಾಸೆ ಅತ್ತ್. ತುಳುನು ನಾಡ್ದ್ ವೀರಾವೇಶದ ಬಾಸೆಯಾದ್ ನಾಲಾಯಿಡ್ ಕನರ್ಪಿನ ಸಂದರ್ಬೊಲೇ ನಮಡ ಕಮ್ಮಿ.
ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆದ ಕತೆನೇ ಬೇರೆ. ಅವ್ಲು ಪಿರ ಪಿರ ಕೇನುನ ಪಾತೆರ ಎಂಚಿನ ಪಂಡ “ಕಾಸರಗೋಡು ಏಳ್ ಬಾಸೆಲೆನ ನಾಡ್”. ಈ ಪಾತೆರೊಗು ತುಳುವೆರ್ಲಾ ಅಂದ್ ಅಂದ್ ಪಂಡ್‌ದ್ ಮಂಡೆ ಆಡಾವೆರ್! ಏಳ್‌ಡ್‌ಒಂಜಿ ಆಪುನ ಬಾಸೆದ ಸೊಬಾವೊ ತಗ್ಗುನ ಅತ್ತಾಂದೆ ಬುಕ್ಕೊ ಎಂಚ ಆವು?
ಈ ಪಾತೆರೊಲು ಒಂಜಿ ಬುಲ್ಪಾಟಿಗೆಯಾದ್ ಅತ್ತ್. ತುಳುತ ಪರಿಪುಡು ಏಪೊಲಾ ಏರ್ ಸೊರೊ ಇಜ್ಯಾಂಡ್ ಪನ್ಪುನೈಕ್ ಉಂದು ಪೂರ ತಾಂಗ್ ಪಾತೆರೊಲು! ಮೆತ್ತೆನೆ ಮನಸ್ ಒಂಜಿ ನಾಡ್ಗ್ ಬರ್ಪುನೈಕ್ಕಲಾ ಚರಿತ್ರೆಡ್ ಐತ್ತನೇ ಕಾರಣೊಲು ಉಪ್ಪುವೊ.
ರಡ್ಡ್ ಸಂದರ್ಬೊಲೆಡ್ ತುಳುತ ಪರಿಪುಗು ಸೊರೊ ಏರುನ ಸಂದರ್ಬೊಲು ಬತ್ತ್‌ದ್‌ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಒಂಜಿ, ಬಾಸೆಲ್ ಮಿಶನ್‌ದುಕುಲು ಶಾಲೆಲೆಡ್ ತುಳುನು ಕನರೊಡುಂದು ಪಿದಾಡಿನಪಗ. ನನೊಂಜಿ ಪಣಿಯಾಡಿದಾರ್ನ ತುಳು ಚಳುವಳಿದ ಕಾಲೋಡು. ಆಂಡ ಮೂಲ್ಲಾ ಮಿಶನ್‌ದಕ್ಲೆಗ್ ಮತ ಪ್ರಚಾರ, ಕನ್ನಡದ ಬೇಲೆ, ಫ್ಯಾಕ್ಟರಿ ಪಾಡುನೆ ಇಂಚ ಪೂರ ಮಸ್ತ್ ಸಂಗತಿಲು ತುಳುತ್ತ ಒಟ್ಟುಗೇ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಪಣಿಯಾಡಿದಾರೆಗ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟ, ಬುಕ್ಕ ದೇಶೀ ಚಳುವಳಿದ ಮಲ್ಲ ಸಾದಿಡ್ ಪೋನಗ ತುಳು ಚಳುವಳಿ ಐತೊಟ್ಟುಗು ಕಬರಾದ್ ಮೂಡ್ದು ಬತ್ತ್‌ದ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್.
ತುಳುತ ಮೆತ್ತೆನೆ ಮನಸ್ ಒಂತೆ ಗದ್ದುನ ಸಂದರ್ಬೊಲು ಪೊಸ ಕಾಲೊಡು ಉಂಡು. ಅವು “ಯಸ್.ಇ.ಜೆಡ್” ಬನ್ನಗ ನಾಡ್ ಒಟ್ಟಾದ್ ಐನ್ ಬೋಡ್ಚಿ ಪನ್ಯೆರೆ! ಅಂಚನೇ ನೇತ್ರಾವತಿ ಸುದೆ ತಿರ್ಗಾವುನೈನ್ ‘ಆಪುಜ್ಜಿ’ ಪನ್ಯೆರೆ! ಇಂಚಿನ ಸಂದರ್ಬೊನು ತುಳು ಮನಸ್ಸ್‌ಗ್‌ಒಗ್ಗಟ್ಟ್‌ಡ್‌ಒಂಜ್ಯಾದ ತೂಯೆರೆ ಆಯಿಜ್ಜಿ. ಐಕ್ಕ್‌ಮಸ್ತ್ ಕಾರಣೋಲು ಉಲ್ಲೊ. ಐವೊ ವರ್ಸೊಗು ದುಂಬು ತುಳುಮಣ್ಣೇ ತುಂಡಾದ್ ಕಾಸರಗೋಡು ಸೇರ್ನಗ ಐನ್ “ಕನ್ನಡ ಹೋರಾಟ” ಪಂಡ್‌ದ್‌ಪನೊಡಾದ ಬತ್ತಿನ ತುಳುತ ಬದ್‌ಕ್‌ಡ್‌ನನೊಂಜಿ ತಮಾಸೆ. ತುಳುವೆರ್‌ಮನ್ತಿನ ಈ “ಕನ್ನಡ ಹೋರಾಟ” ಆಡೆಗೇ ತೆಕ್ಕ್‌ದ್‌ಪೋಂಡ್‌.
ತುಳುವೆರ್ ಕನ್ನಡಿಗೆರ್ ಆಪುನ ಅಕ್ಲೆಗ್ ‘ಕನ್ನಡ ಮಾಧ್ಯಮ’ ಶಾಲೆಲೆಡ್ ಕನ್ನಡೊನು ಪಟ್ಟುನೈಡ್ದಾತ್ರ. ಅಂಚಾದ್ ಮೂಲು ಒಂಜಿ ವಿಸ್ವೇಸವಾಯಿನ ಕನ್ನಡ ಮನಸ್ಸ್, ತುಳುತ್ತ ಪಂಚಾಂಗೊಡ್ದು ಮೂಡ್ದು ಉಪ್ಪುಂಡು. ಕಾಸರಗೋಡುಡೇ ಆವಡ್, ನಿಕ್ಲು ಓಲೇ ತುಳುನಾಡ್‌ಗ್‌ಪೋಲೆ. ನಂಕ್ ತಿಕ್ಕುನೆ “ಕನ್ನಡ ಮಾಧ್ಯಮಿ” ಅಕುಲು ಗಟ್ಟದ ಮಿತ್ತ್‌ದ್‌‘ನೂದೆಕ್‌ನೂದು’ ಕನ್ನಡಿಗೆರೆ ಲೆಕ್ಕ ಅತ್ತ್.
ಪರಿಪುಡು ಮೆತ್ತೆನೆ ಮನಸ್‌ಅದೇ ತುಳು ಗೆಂದಿನ ಕತೆಲಾ ಉಂಡು. ಬ್ಯಾರಿ ಬಾಸೆನ್ ತೂಲೆ. ಐಕ್ಕ್ ತುಳುತ್ತ ನೀರ್ ಮಸ್ತ್ ಬೂರ್ದುಂಡು. ಅವು ತುಳುತ್ತೊಟ್ಟುಗೇ ಬದ್ಕ್‌ದ್, ಬುಳೆದ್, ಲಕ್ಕಿನ ಬಾಸೆ. ಬ್ಯಾರಿ ಬಾಸೆದ ಉಲಾಯ್ದು ರೂಪೊ ತುಳುಡ್ದು ಮಸ್ತ್ ವಿಷಯೊನು ಪೆಜ್‌ದ್‌ಪಾಡೊಂಡ್‌. ಬೇತೆ ಊರುಡ್ದು ಬತ್ತಿನ ಹವ್ಯಕ ಬಾಸೆದ ಶಬ್ದೊಲು, ಬುಕ್ಕೊ ನುಡಿಗಟ್ಟ್‌ಲೆಡ್‌ತುಳು ಮಸ್ತ್‌ಉಲಯಿ ನೂರ್ಂಡ್‌. ಉಂದು ಒಂತೆ ಕೊಂಕಣಿಡ್ಲಾ ಆಂಡ್, ನರಸಣ್ಣ ಸಮುದಾಯದ ಮರಾಠಿಡ್ ಆಂಡ್. ಗಟ್ಟದ ಮಿತ್ತಡ್ಡ್ ಜತ್ತ್ ಬತ್ತಿನ ಗೌಡ ಸಮುದಾಯೊ ತುಳುನಾಡ್ದ ಉಲಯಿ ಉಲಯಿ ಪೋಯಿಲೊಕ್ಕೊ ತಂಕ್ಲೆನ ಬಾಸೆ ಬುಡ್ದು ತುಳುನೇ ದೆತೊಂಡೆರ್. ಇನಿ ಪೂರ್ತಿ ತುಳು ಪಾತೆರುನ ಗೌಡೆರೆನೆಲಾ, ಅಂಚನೇ ತುಳುತ ನೀರ್ ಬೂರಿನ ಅರೆಬಾಸೆನ್‌ಪಾತೆರುನ ಗೌಡರೆನ್ಲಾ ತುಳು ಮೆಲ್ಲ ಮೆಲ್ಲ ಬದಲ್ತ್‌ದ್‌ಕದೆಲ್ತ್ಂಡ್. ಉಂದು ಇನ್ನೂದು – ಮುನ್ನೂದು ವರ್ಸೊಡು ಆಯಿನ! ಪರಕಾಲೊಡ್ ತುಳು ತೋಜಾಯಿನ ಓ ಸಕ್ತಿ, ಇನಿತ್ತ ಕಾಲೊಡು ಆವೇ? ಆವಂದ್ ಪಂಡ್‌ದ್‌ತೋಂಜುಂಡು.
ಸಂದ್‌ದ ನಾಡ್‌‌ಡ್‌ದಿಂಜಿನ ಬಾಸೆಲು
ಪಿರಾಕ್‌ಡ್‌ದೇ ತುಳುನಾಡ್ ಒಂಜಿ ‘ಸಂದ್ ಪಾಡುನ’ ನಾಡ್. ಇನಿ ಕೇರಳ ಬುಕ್ಕೊ ಕರ್ನಾಟಕೊಗು; ದುಂಬು ಮಲ್ಲ ಅರಸೆರ್ನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯೊಲೆಗ್ ಬುಕ್ಕೊ ಪರದೇಸದ ಬೇರಗ್ ಬೋಡಾಯ್ನ ಮಾಮಲ್ಲ ಕಡಲ್‌ಗ್‌! ಐನ್ ಬುಕ್ಕೊ ಉಂದೆನ್ ರಡ್ಡೆನ್ಲಾ ಸೇರ್ಸಾವುನ ಬೇಲೆ ತುಳುಕ್ಕು! ಇಂಚಿನ ಸಂದ್ ಜಾಗೆಡ್ ಪಟ್ಟೊನುನವೇ ಎಚ್ಚ, ನುರ್ಗುದು ಪೊಡಿ ಆಪುನೆಲಾ ಮಸ್ತ್.
ತುಳುಕು ಪಟ್ಟೊನುನ ಅಗತ್ಯ ಎಂಚ ಆಂಡ್ ಪನ್ಟಿನೆಕ್ಕ್ ‘ಅಕಾಡೆಮಿ’ಲು ಪುಟ್ಟಿನ ಎಡ್ಡೆ ಉದಾರ್ಣೆ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಸರ್ಕಾರ “ತುಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ” ಮನ್ಪೆರೆ ಪಿದಾಡ್ಂಡ್, ಅವು ಸರಿಯಾಯಿನನೇ. ತುಳುತ್ತ ಸೋಕು, ಸಕ್ತಿಲೆಗ್ ಅವು ಅಗತ್ಯ ಇತ್ತಂಡ್. ಅವು ಸರಿಯಾಯಿನನೇ. ತುಳುತ್ತ ಸೋಕು, ಸಕ್ತಿಲೆಗ್ ಅವು ಅಗತ್ಯ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ತುಳುಕು ಒಂಜಿ ಜಾಗೆ ಕೊರ್ನಗ ಐತೊಟ್ಟುಗೇ ಕೊಡವ, ಉರ್ದು, ಕೊಂಕಣಿ ಅಕಾಡೆಮಿಲಾ ಆವೊಡಾಂಡ್. ಕಡಲ್ದ ಬರಿತ್ತ ಈ ನಾಡ್‌ಗ್‌ತುಳು ಬುಕ್ಕೊ ಕೊಂಕಣಿ ಅಕಾಡೆಮಿಲಾ ಸಮಸಮವಾದ್ ಒಂಜ್ಯೇ ನಮುನೆಡ್ ಅಮರ್ ಬಾಲೆಲೆ ಲೆಕ್ಕ ಬತ್ತೊ. ತುಳು ಅಂಚ ಪಟ್ಟೊಂದು ಬರೊಡಾಯಿನ ಬಾಸೆ ಅತ್ತ್. ಕಡಲ್ದ ಬರಿ ಐತ್ತನೇ ನೆಲ ಪನ್ಪಿನ ಸತ್ಯ ಮೂಲು ಒಂತೆ ಮಸ್‌ಕ್‌ಆಂಡ್‌..
ಇಂಟರ್ನೆಟ್, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್, ಅಕಾಡೆಮಿ, ಪೊಸ ಪೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಲು ಶಾಲೆಡ್ ಕಲ್ಪಾವುನೆ, ಬೂಕುದ ಅಚ್ಚಿ, ಸಂಸ್ಕ್ರತಿ ಸಮ್ಮೇಳನ – ಇಂಚ ಬಾಸೆಲು ಪೊಸ ಕಾಲೊಡು ಪೊಸ ಪೊಸ ಬೇರ್‌ನ್‌ತೋಜಾವುನ ಪೊರ್ತು! ಉಂದೆಡ್‌ಕೊಂಕಣಿ – ಬುಕ್ಕೊ ಬ್ಯಾರಿ ಬಾಸೆಲೆನ ನಡುಟು ತುಳುಲಾ ಉಂಡು. ಕೊಂಕಣಿ ಕ್ರಿಶ್ಚನ್ ಬುಕ್ಕ ಗೌಡ ಸಾರಸ್ವತ ಬ್ರಾಣೆರ್ನ ಉಮೇದ್‌ಡ್‌ಪೊಸ ನಮುನೆಡ್‌ಲಕ್ಕ್ಂಡ್, ಬ್ಯಾರಿ ಬಾಸೆಗ್ ಬ್ಯಾರ್ನಕುಲು ಮಾತ್ರ ಪುಗೆಲ್ ಕೊರೊಂದುಲ್ಲೆರ್. ತುಳುಕ್ಕು ಇಂಚ ಒಮಜಿ ಜಾತಿ ಇಜ್ಜಿ. ಅವು ಮಾತೆರ್ನ ಬಾಸೆ. ಪೊಸಕಾಲದ ಈ ಪರಿಪುಡು ತುಳು ಎಂಚ ಉಂಡು? ಕೊಂಕಣಿ ಬಾಸೆದಕ್ಲ್‌ಕನ್ನಡದ ಕೈಸಾಂಗ್‌ನ್‌ಪತೊನಾಂದೆ, ಗೋವಾದಮಚಿ ತೂಪೆರ್. ತುಳು ಮಾತ್ರ ಕನ್ನಡದ ಕೈ ಪತೊಂದೇ ಪೋವೊಂದುಂಡು. ಪೊಸ ಕಾಲದ ಪೊಸ ರೂಪು ಪಡೆವುನೈಟ್ ತುಳುತ ಮುಟ್ಟ ಉಂತುನೆ ಕೊಂಕಣಿಡ್ಡಿಲಾ ಎಚ್ಚ ಬ್ಯಾರಿ ಬಾಸೆನೇ.
ಕಾಸರಗೋಡುದುಮಚಿ ಕೇರಳದ ಮಲೆಯಾಳ ಸರಕಾರೊಗು ಕನ್ನಡದ ಮಿತ್ತ್ ಒಂಜಿ ಓರೆಕಣ್ಣ್. ಕಾಸರಗೋಡುಡು ತುಳು ಅಕಾಡೆಮಿ ಮನ್ತ್‌ದ್ ತುಳುನು ಕೇರಳ ಸರಕಾರ ಪತೊಂಡು. ಅಂಚಾದ್ ಸರಕಾರಡ್ದ್ ಸಾಯೊ ಪಡೆವುನ ಕಿರಮೊಲೆಡ್ ಕಾಸರಗೋಡ್ದಕ್ಲಾ, ಕರ್ನಾಕಡದ ತುಳುವೆರ್ಲಾ ರಡ್ಡ್ ಪಾಲಾಯೆರ್. ತುಳುನು ದುಂಬುದೀದ್, ಕನ್ನಡೊಗು ಉಲಪೆಟ್ಟ್ ಪಾಡುನ ಇಂಚಿನ ಪೊಸ ಕಿರಮೊ ಕಾಸರಗೋಡಉದ ಬಾಸೆಲೆನ ರಾಜಕೀಯೊಡು ಸುಕುಮೊಡು ಆಂಡ್.
ಉಂದೆತ ನಡುಟು ಮುಲ್ತ ಹವ್ಯಕೆರ್, ಮರಾಠಿ ಪಾತೆರನಕುಲು ತುಲುತ್ತ ಪೊಸ ಕಾಲದ ಸಂಘಟನೆಲೆಡ್ ಪಾಲ್ ಪಡೆಯೆರ್. ಮಸ್ತ ಬಾಸೆಲು ತುಳು ಪರಿಪುದು ಒಟ್ಟುಡು ಈ ಕಾಲೋಡು ಎಂಚ ಮಡೆಯೊನುದೊ ಪನ್ಟಿನವು ನಮೊ ಕಣ್ಣ್ ಬುಲಾದ್ ತೂವೊಡಾಯಿನ.
ಅಚ್ಚಿ ರೂಪೊಡು ತುಳು
ಭಾರತ ದೇಶದ ಸುಮಾರ್ ಬಾಸೆಲು ಕುಡೊಂಜಿ ಬಾಸೆದ ಲಿಪಿನ್ ದೆತೊಂಡೊ. ಕೆಲವು ಬಾಸೆಲು ಲಿಪಿನ್ ಬದಲ್ ಮನ್ತೊ. ತುಳುತ ಪರಿಪುಡು ಐಕ್ಕ್ ಮದತ್ತ್‌ದ್ ಪೋದಿತ್ತಿನೆ ಪಂಡ, ತನ್ನ ಲಿಪಿ! ಒಂಜಿ ಬಾಸೆ ಇಮಚಲಾ ಮದಪುನ ಉಂಡಾ ಪಂಡ್‌ದ್ ಏರೆಗ್ಲಾ ಅಚ್ಚರಿ ಆವೊಡು.
ತುಳುಟ್ಟು ಲಿಪಿ ಇತ್ತ್ಂಡ್, ಐಟ್ಟ್ ಕಾವ್ಯೊಲು ಇತ್ತ್ಂಡ್, ಆಂಡ ಅವು ಸರ್ವೆರ್ನ ಕೈಟ್ಟ್‌ಲಾ ಇತ್ತ್ಂಡ್ಂದ್ ಅತ್ತ್. ತುಳುಲಿಪಿ ಕೆಲವೆರ್ನ ಕೈಟ್ಟಿತ್ತಿ ಕಸುಬು. ಪಕ್ತಿಪಂಥ ಬುಳೆನಗ ಬಡೆಕ್ಕಾಯಿ ಭಾರತೊಡು ಬೇತ ಬೇತೆ ಜಾತಿದಕ್ಲು ಆಲೋಚನೆ, ಅನ್ಬವೊನು ಪದೊ ಕಟ್ಯೆರ್. ಅಂಚಿನ ತುಳುಟ್ಟು ಆಯಿಜ್ಜಿ.
ತುಳುಕೊಂಜಿ ಲಿಪಿ ಉಂಡು ಪಂಡ್‌ದ್ ಪುಗರ್ತೆ ಆಯಿನೆಲಾ ಪೊಸಕಾಲೊಡು ತುಳುಕು ಬತ್ತಿ ತಾಂಗ್ ಬೇರುಲು! ಪಿರಾಕ್‌ದ ಓಲೆ ಬರವುನು ನಾಡ್‌ದ್‌ಪತ್ತುನ ಬೇಲೆ ಕನ್ನಡೊಡು ಆದ್ ನೂದು ವರ್ಸೊ ಕರಿನ ಬುಕ್ಕೊ ಆ ಕೆಲಸ ತುಳುಟ್ಟು ಆಂಡ್.
ತುಳು ಪರಿಪುಗು ಕನ್ನಡದ ಲಿಪಿ ಜತ್ತಿನ ಸಂಗತಿ ಮೂಜಿ ಸರ್ತಿ. ಒಂಜಿ ಬಾಸೆಲ್ ಮಿಶನ್ದ ಬೇಲೆ, ರಡ್ಡನೆದ ಪನಿಯಾಡಿದಾರೆನ ಕಾಲ, ಮೂಜನೆದ ಅಜಿಪ್ಪನೇ ಇಸ್ವಿದ ಬುಕ್ಕೊದ ಪೊರ್ತು. ಬಾಸೆಲ್ ಮಿಶನ್‌ದಕ್ಲೆಗ ಗದ್ಯ ತುಳುಲಾ ಪದ್ಯ ತುಳುಲಾ ಎಂಚ ಬೋಡು ಪನ್ಪುನೈಕ್ಕ್ ಉದಾರ್ಣೆಲು ಕನ್ನಡೊಡ್ದು ತಿಕ್ಕಿಜ್ಜಿ. ದಾಯೆ ಪಂಡ ನಮ್ಮ ಇನಿತ್ತ ಪೊಸ ಕಾಲದ ಸಾಲೆದ ಕನ್ನಡೊ ಆ ಕಾಲೊಡು ಮಸ್‌ಕಾದ್ ಮುಂಗೆ ಮೂಡ್ದು ಬರೊಂದಿತ್ತ್ಂಡ್! – ಮಿಸನ್‌ದಕ್ಲೆನ ಕ್ರಿಶ್ಚನ್ ಧರ್ಮದ ತುಳು ಬೂಕುಲು, ಬುಕ್ಕೊ ಸಾಲೆದ ಬೂಕುಲು ಅಪಗದ ಜರ್ಮನಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬಾಸೆಲೆನ ಸಾದಿ ಪತ್ತ್‌ದ್ ಆಯಿನ.
ಆಂಡ ಪಣಿಯಾಡಿದಾರ್ನ ಕಾಲೊಡು ಕನ್ನಡದ ಬರವುದ ನಮುನೆಲು ತುಳುತ ಬರವುಗು ಮೂಂಕು ಬಲ್ಲ್ ಪಾಡ್ದ್ಂಡ್. ‘ಜನಮರ್ಲ್‌’, ‘ಸತೀಕಮಲೆ’, ‘ಕಾನಿಗೆ’, ಉದೆಂಡ್ ಪೂರ ಈ ಪಾತೆರೊಗು ಉದಾರ್ಣೆ ತಿಕ್ವೊ. ಅಂಚ ಪನೊಡಾಂಡ ‘ಮಿತ್ಯ ನಾರಾಯಣ ಕತೆ’ನೇ ಕನ್ನಡೊದ ನಮುನೆ ಬುಡ್ದು ಆಯಿನ ಬರವು. ಇತ್ತೆದ ಪೊಸಕಾಲದ ತುಳು ಬರವುಲೆಡ್ ಕನ್ನಡ, ಹಿಂದಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಇಂಚ ಮಸ್ತ್ ಬಾಸೆದ ಬರುವುದ ನಮುನೆಲು-ಮಿತ್ತ್‌ಗ್ ತೋಜಾಂದೆ ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ-ಉಲ ಉಲಯಿಡ್ದೇ ಕೈಪಾಡ್ದ್ ಆಯಕಟ್ಟ್‌ಡ್ ಉಂತೊನುವೊ.
ತುಳುಕು ಒಂಜಿ ಮಾಮಲ್ಲ ಡಿಸ್ನರಿ ಆಯಿನ, ತುಳುನು ಸಾಲೆಡ್ ಕಲ್ಪಾವೊಲಿ ಪಂಡ್‌ದ್ ಆಯಿನ ತುಳುತ ಪರಿಪುಡು ಪೊಸ ಒಯ್ಲುಲು. ಒಂಜಿ ಬಾಸೆಗ್ ಪೊಸ ಕಾಲೊಡು ಇಂಚಿನ ಪೊಸ ನಮೂನೆದ ಉಸುಲುಲು ಬೋಡಾಪುಂಡು. ಪಿರಾಕ್‌ದ ತುಳುನು “ಪಳಂತುಳು” ಪನ್ಪಿ ಒಂಜಿ ಆಕಾರೊಡು ಪನ್ಯೆರೆ ಈ ಕಾಲೊಡು ಆದ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಉಂದು ಪೂರ ತುಳುತ ಪರಿಪುಡು ಪೊಸ ಒಯ್ಲುಲು. ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿನ್ ಕೊಂಕಣಿ, ಬ್ಯಾರಿ, ಕೊಡಗು, ಹವ್ಯಕ, ಕರ್ಹಾಡ ಬಾಸೆದಕ್ಲುಲಾ ಬರೆಝೆರೆ ದೆತೊಂಡರ್. ಉಂದೆನ್ ಮಲ್ಲೆಡ್ ಮನ್ತಿನೆ ಕೆಥೊಲಿಕ್ ಕ್ರಿಶ್ಚನ್‌ದಕ್ಲು. ಕೊಂಕಣಿನ್ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಡ್ ಅಕ್ಲ್ ಓದೆರೆ ಅಬ್ಯಾಸೊ ಮಸ್ತ್ ಮನ್ತೆರ್. ಅವು ಕರಿನ ನೂದು ವರ್ಸೊದ ಬುಳೆಚ್ಚಿಲ್. ಏತೋ ನೂದು ಕತೆ, ನಾಟಕ, ಕಾದಂಬರಿಲು ಕೊಂಕಣಿಡ್ ಬತ್ತೊ. ಮಸ್ತ್ ಪತ್ರಿಕೆಲು ಉಲ್ಲೊ. ತುಳುನು ಇಂಚ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಡ್ ದುಂಬು ದೀಯೆರೆ ಆಯಿಜ್ಜಿ. ತುಳುಟು ಓದ್ಯೆರೆ, ಬರೆಯೆರೆ ತುಳುವೆರ್ ಪಿರ ಜಾರುನನೇ ಎಚ್ಚ. ಕನ್ನಡದ ಲಿಪಿನ್ ಬೇತೆ ಬಾಸೆಗ್ ಉಪಯೋಗ ಮನ್ತಿನ ಈ ಕಿರಮೊಲು ಗಟ್ಟದ ಮಿತ್ತ್ ಓಲ್ಲಾ ಆಯಿಜ್ಜಿ. ಕಡಲ ಬರಿತ್ತ ತುಳುನಾಡ್ಡ್ ಮಸ್ತ್ ಆಂಡ್.
ಮೂಜಿ ತುಂಡು – ನಾಲ್ ನಮುನೆ ಬುಳೆಚ್ಚಿಲ್
ತುಳುನಾಡ್ ಏಪೊ ಕಾಸರಗೋಡು, ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಬುಕ್ಕೊ ಉಡುಪಿ ಪಂಡ್‌ದ್ ಪಟ್ಟದ್ ಪೋಂಡೋ ಅಪಗನೆ ತುಳುತ ಪರಿಪುಗು ಮೂಜಿ ಎಗೆ ಬತ್ತಿಲೆಕ್ಕಾಂಡ್. ಬಾಸೆ ಬದ್‌ಕ್‌ಬುಕ್ಕೊ ಸಂಸ್ಕೃತಿನ್ ರಾಜಕೀಯದ ಒಯ್ಪಾಟಿಗೆಲು, ಪಣವುದ ಸೂತ್ರೊಲು ನಲ್ಪಾವೊಂದುಪ್ಪುವೋ. ಈ ಮೂಜಿ ತುಂಡ್‌ಲೆನ್ ನಮೊ ಒಂತೆ ಬೇತೆ ಬೇತೆನೇ ತೂವೊಡು.
೧. ಕಾಸರಗೋಡುದ ಎಗೆ
ತುಳುವೆರ್ನೆ ಒಟ್ಟುಗು ಸೇರ್ದ್ ಪೋಯಿನ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಆಲೋಚನೆಲು ಸುರುಟ್ಟು ಬತ್ತಿನೆ ತೆನ್ಕಾಯಿಡ್ದೇ. ಅವು ಉಡುಪಿ, ಕುಂದಾಪುರೊ ಮುಟ್ಟಲಾ ಕಡಲ್ದ ಬರಿತ್ತ ನಾಡ್‌ಡ್‌ಒಂಜಿ ಪೊಸ ಒರುಟ್ಟ ಅರಲ್ಂಡ್. ಕನ್ನಡ ಬಾಸೆಡ್ ಬೆಂಗಳೂರು, ದಾವಣಗೆರೆ ಪೂರ ಪದ್‌ರ್‌ನ ಈ ದತ್ತ ಪಂತೊ, ಕಾಸರಗೋಡು ಏಪೊ ಕೇರಳೊಗು ಸೇರ್ಂಡೋ ಆನಿಡ್ದ್ ಮಲೆಯಾಳೊಗು ಬದಲ್ಂಡ್. ಇನಿಕ್ಕ್ಲಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್, ಬಿಜೆಪಿ, ಮುಸ್ಲಿಂಲೀಗ್, ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ – ಒವ್ವೇ ಆವಡ್ ಕಾಸರಗೋಡುದ ರಾಜಕೀಯದ ತೆರೆಕುಲು ಕೇರಳೊಡ್ದು ಸಕ್ತಿ ಪತೊನುವೊ. ತುಳುವೆರಾಯಿನ ಬ್ಯಾರಿ ಜನಾಂಗದಕುಲು ದರ್ಮದ ರಿವಾಜಿಲೆಗ್ ಪಂಡಿತೆರೆನ್ ಮೂಜಿ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ಲಾ ಕೇರಳೊಡ್ದು ತರಪುಡಾವೆರ್. ಪಿ.ಡಿ.ಯಫ್, ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್‌ದಂಚಿನ ಬಣೆಕುಲು ಕೇರಳೊಡ್ದು ತುಳುನಾಡ್ದ ಮುಸ್ಲಿಮೆರೆನ್ ಅರಾವೊನುವೊ.
ಜಾನಪದ ಪಂಡ್‌ದ್ ಪೊಸ ಕಾಲೊಡು ನಡತಿನ ತುಳುತ ಕಲ್ಪಾಟಿಕೆಲು ಕಾಸರಗೋಡ್‌ದಂಚಿ ಎಚ್ಚ ಪೋಯಿಜ್ಜಿ. ಉದಾರ್ಣೆ ಪನ್ಪುಂಡ – ಫಿನ್ಲೆಂಡ್‌ದ ಲಾರಿ ಹೌಂಕೋ ಸಂಪಾಲ್ತಿದ್ ಅಚ್ಚಿ ಮನ್ತ್‌ನ ಮಾಮಲ್ಲ ಸಿರಿಪಾಡ್ದನ ಬೂಕುಡು ಕಾಸರಗೋಡು ತುಳುನಾಡ್ದ ಚಿತ್ರೊವಾದ್ ಸೇರಿಜ್ಜಿ. ಕಾಸರಗೋಡುಡ್ಲಾ ಸಿರಿಕ್ಕುಲು ಉಪ್ಪಿನ ಆ ಬೂಕುಡು ದಾಕಲ್ ಆಯಿಜ್ಜಿ.
ಉಂದುಪೂರ ವಿದ್ವಾಂಸೆರ್‌ಡ ಆಯಿನ ತಪ್ಪೊಂದು ಮೂಲು ಪನೊಂದಿಜ್ಜಿ. ತುಳುತ ಪರಿಪು ಎಂಚ ಒಂಜಿ ಪೊಸ ಎಗೆ ಆಂಡ್ ಪನ್ಪುನೈಕ್ಲ್ ಇಂಚ ಉದಾರ್ಣೆ ತಿಕ್ಕುವೊ. ಕಾಸರಗೋಡುಡೇ ತುಳುತ “ಓಲೆ ಬರವು” ಮಸ್ತ್ ತಿಕ್ಕಿನೆ. ತುಳುನಾಡ್ದ ಯಕ್ಷಗಾನನೇ ‘ತೆನ್ಕಾಯ್ದ ತಿಟ್ಟ್’ ಪಂಡ್‌ದ್ ಪುದರ್ ದೆತ್ತ್‌ನವು. ಐತ್ತ್ ಅಪ್ಪೆ ಬೇರುಲು ಕುಂಬ್ಳೆ ಸೀಮೆಡ್ ತಿಕ್ಕೊವೊ. ಮಸ್ತ್‌ಪಿರಾಕ್‌ಡ್ದ್ ಮಲೆಯಾಳಿ ಪಾತೆರುನ ಮಸ್ತ್ ಜನೊಕುಲೆನ್ ತಾಂಕಿನ ನಾಡ್ ಕಾಸರಗೋಡು. ಅಲ್ತ ತುಳುತ ನಾಡಿ ನೆತ್ತೆರ್ ಒಂತೆ ಬೇತೆನೇ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಕೇರಳೊಗ್ ಸೇರ್ದ್, ನನಲಾ ದೂರೊಗು ಮಾಲ್ದ್, ಪೊಸ ಬೊಲ್ಟು ಪೊಸ ಗಾಳಿಗಾತ್ರ ಅವು ಎಗೆ ತೆಗ್‌ಲ್ಂಡ್.
ಕಾಸರಗೋಡುದ ಕನ್ನಡದ ಸಾಲೆಲೆಗ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬುಕ್ಕೊ ಮಲೆಯಾಳದ ಪೆಟ್ಟ್. ತುಳು ಅವ್ಲು ದುಂಬೇ ತಗ್ಗಿನ ಬಾಸೆ, ಇತ್ತೆ ನನಲಾ ತಗ್ಗಿನ ಬಾಸೆ. ಟಿವಿಡ್ದಾತ್ರ, ಮಲೆಯಾಳಿ ಸಿನೆಮಾಡ್ದಾತ್ರ, ಅಂಚನೇ ಗವರ್ಮೆಂಟ್ ಅದಿಕಾರಿಲೆಡ್ದಾತ್ರ ಇಲ್ಲ್‌ಡ್ದ್ ಪಿದಾಯಿ ಜನ ಮಲೆಯಾಳೊನು ಪಾತೆರ್ಯೆರೆ ಸುರು ಮನ್ತೆರ್. ಬಡವೆರ್ ಇನಿ ಮಾರ್ಗೊಡು, ಅಂಗಡಿಡ್, ಪೇಂಟೇಡ್, ಪಾತೆರುನ ಬಾಸೆ ತುಳುತ್ತ ಬದಲ್ ಮಲೆಯಾಳಿ ಆಂಡ್. ಆತೇ ಅತ್ತ್ ಮಲೆಯಾಳಿ ಪಾತೆರುನ ಬೆನ್ಪುನ ಜನಕ್ಲೆಗ್ ಒಂಜಿ ಗೆಲ್ಮೆದ ವಿಸಯೊ ಆಂಡ. ಉಂದೆಡ್ದಾತ್ರ ಏರ್ನ ಅಪ್ಪೆ ಬಾಸೆ ತುಳುವಾದ್ ಇತ್ತ್ಂಡೋ ಅಕ್ಲೆ ಇಲ್ಲ್‌ದ್ ಉಲಯಿ ಮಾತ್ರ ತುಳು ಒರಿವು. ಒಂಜಿ ಕಾಲೊಡು ಅವು ಇಡೀ ಊರ್ದ ಬಾಸೆ ಆದ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಈ ನಮುನೆದ ತುಳು ಪರಿಪು ತೆನ್ಕಾಯಿದ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಸುದೇತ ಮುಟ್ಟಗ್ ಪೋಯಿನಾತ್ ಜಾಸ್ತಿ ತೋಜು.
ತುಳುಕೊಂಜಿ ಬೇತೆನೇ ಅಕಾಡೆಮಿ ಮನ್ತ್‌ದ್, ಕಾಸರಗೋಡುದ ಕನ್ನಡ ಚಳುವಳಿನ್ ಪುಡಾವುನ ಬೇಲೆಲಾ ಕೇರಳೊಡು ಆಂಡ್. ಈಡೆ ಮುಟ್ಟ ತುಳುಕ್ಕು ಕಾಸರಗೋಡುಡು ಮಲ್ಲ ಮಣೆ ಇಜ್ಯಾಂಡ್. ಅವ್ಲು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಬಾಸೆ ಪಂಡ್‌ದ್ ಸರಕಾರದ ಕಾನೂನುಡು ಇತ್ತಿನ ಕನ್ನಡ. ಏಳ್ ಬಾಸೆಲೆಡ್ ಒಂಜಿಯಾದ್ ಇತ್ತಿನ ತುಳುಕ್ಕು ‘ಅಕಾಡೆಮಿ’ ಆಯಿನಾವು ತುಳುವೆರೆಗ್ ಕುಸಿ ಆಂಡ್.
೨. ಕುಡ್ಲದ ಎಗೆ
ಕುಡ್ಲದ ಎಗೆತ್ತ ತುಳು ಪರಿಪು ದುಂಬುಡ್ಡೇ ಒಂಜಿ ಮಸ್ತ್ ಮಾನೊ ದೆತೊನ್ನ. ಈ ‘ಮಾನೊ’ ದಾಯೆ ಬತ್ತ್ಂಡ್ ಪಂಡ ಕುಡ್ಲ ಒಂಜಿ ಪೇಂಟೆ ಪನ್ಪುನವೇ ಕಾರಣ. ‘ಮಾನೊ’ ಪನ್ಪಿನ ನರಮಾನಿ ಮನ್ತೊನುನ. ರೇಡಿಯೋದ ತುಳು, ನಾಟಕೊಲೆನ ತುಳು ಕುಡ್ಲದ ‘ಪೇಂಟೆ ತುಳು’ ಆಮಡ್. ಮಸ್ತ್ ತುಳುವೆರೆಗ್ ಬೇಲೆ ಕೊರ್ನ. ಬರವು ಕೊರ್ನ ಕುಡ್ಲ ಪೇಂಟೆ. ಈ ಕುಡ್ಲ ಪನ್ಪಿ ಪುದರೇ ಇನಕ್ಕ್‌ಲಾ ತುಳುಟ್ಟು ಒರಿಂಡ್: ‘ಮಂಗಳೂರು’ ಅತ್ತ್.
ಕುಡ್ಲದ ತುಳುತ ಪರಿಪುಡು ಇನಿ ತೋಜುನೆ ಮೂಜಿ ಮಲ್ಲ ಸಂಗತಿಲು. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಶಾಲೆಡ್ ಕಲ್ಪುನ ಜೋಕುಲು ಕೊನೋವುಂದುಪ್ಪುನ ಸಾದಿ; ಪೇಂಟೆ ಪುರಾ ರಕ್ಕಸೆ ಲೆಕ್ಕ ಬುಲೆದ್ – ಫಾಕ್ಟ್ರಿಲು ಬತ್ತ್‌ದ್ – ಪೊಸ ಊರ್ದ ಜನಕುಲು ನೂರುದು ಆಪುನ ಸಾದಿ; ತುಳು ಬಾಸೆ ಬುಕ್ಕೊ ಬದ್‌ಕ್‌ನ್‌ಎಂಚಾಂಡಲಾ ಒರಿಪೊಡು ಪನ್ಪುನಾಕ್ಲ್ ಹಟೊಟ್ಟು ಪತ್ತುನ ಸಾದಿ. ನನ್ ಐವೊ ವರ್ಸೊಡು ಕುಡ್ಲ ಬುಕ್ಕ ಐತ್ತ ಸುತ್ರೊಡು ಉಪ್ಪುನ ತುಳುತ ಪರಿಪು, ಕಾಸರಗೋಡುದ ತುಳುತ್ತ ಪರಿಪುಡ್ದು ಮಸ್ತ್ ಬದಲ್ದುಪ್ಪು.
ಮೂಲು ನಮೊ ಒಂಜೆನ್ ಮದಪರೆ ಬಲ್ಲಿ. ತುಳುಟು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಶಬ್ದೊಲು ಬರು, ಬಾಸೆದ ದುಂಬುದ ರೂಪೊ ಕದಲ್‌ದ ಬೂರು. ಅಪಗ ತೋಜ್‌ದ್‌ಬರ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಪೊಸ ಒರು-ಅವುಲಾ ಒಂಜಿ ನಮುನೆದ ತುಳುವೇ ಆದುಪ್ಪುಂಡು.
ಕಾಸ್ ದೊರಿವುನ ಒಯ್ಲ್‌ಲಾ ತುಳುತ್ತ ಪರಿಪುನು. ಒಯ್ತೊಂದು ಪೋಪಿನ ಸಂಗತಿ ಕುಡ್ಲಡ್ ಆಯಿನಾತ್ ನನೊಂಜಿ ದಿಕ್ಕ್‌ಡ್‌ತೋಜಾಂದ್.
೩. ಉಡುಪಿದ ಎಗೆ
ಉಡುಪಿ ಬುಕ್ಕೊ ಐತ್ತ ಸುತ್ರುದ ಜಾಗೆಲು ಇನಿ ಮುಟ್ಟ ಬುಲೆವುನ ಕಿರಮೊ ಕುಡ್ಲದ ಲೆಕ್ಕ ಇಜ್ಜಾಂಡ್. ಕಾರ್ಕಳ, ಬೆದ್ರ, ಉಡುಪಿ ಇಂಚ ಬಡೆಕ್ಕಾಯಿದಂಚಿ ತುಳುತ್ತ ಪರಿಪು ಮೂಜನೇ ಎಗಯಾದ್ ಬುಲೆಯೊಂದುಂಡು. ಮಸ್ತ್ ಫ್ಯಾಕ್ಟರಿಲು ಬರಾಂದಿನೈಡ್ದಾತ್ರ, ಪರ ಊರ್ದ ಜನಕುಲೆ ಬೊಲ್ಲ ಒಂತೆ ಕಮ್ಮಿ. ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ ಪೊಸತ್ತ್ ಆದ್, ಐತೊಟ್ಟುಗು ಕುಂದಾಪುರ – ಬೈಂದೂರ್ದ ಕನ್ನಡ ಸೇರ್‌ದ್ಂಡ್. ಮೂಲು ಶಿವಳ್ಳಿ ಬಿರಣೆರ್ನ ಬೆದ್ರ – ಕಾರ್ಲದ ಜೈನೆರ್ನ ತುಳು ಎಡ್ದೆ ತ್ರಾಣದನೇ. ಆಂಡಲಾ ಕುಂದಾಪುರದಂಚಿದ ಕನ್ನಡ, ತುಳು ಪರಿಪುದ ಒಟ್ಟುಗು ಮುಡೆದಿನ ಸಂಗತಿಲಾ ಆತೇ ತ್ರಾಣದ. ಉಂದು ಉಡುಪಿದ ತುಳು ಎಗೆತ ವಿಸ್ವೇಸೊ.
ಪರ ಊರ್ದ ಜನ ಬರ್ಪುನೈನ್ ತುಳುತ ಪರಿಪುನು ಆಜಾವುನ ಸಂಗತಿ ಪಂಡ್‌ದ್‌ನಮೊ ಎನ್ಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿ. ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಉಲಯ್ದ ಬಲೊಕ್ಕುಲು ಇಂಚ ಪೂರ ‘ಜನಮಾನಿ ನಡಪಾಟಿಕೆ’ ಲಕ್ಕಾವೊ. ತುಳು ಪರಿಪು ಪನ್ಪುನ ಉಂದು ಪೂರ ಸೇರ್ನ ಒಂಜಿ ಸಂಗತಿ. ಆವೊಂದು ಪೋಪಿನ ಪೊಸ ಪೊಸ ಸಂಗತಿಲೆನ್ ಎಡ್ಡೆ-ಪಡಿಕ್ಕೆ ಎನ್ನುವ – ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸ್‌ಗ್ ತೋಜುನ! ಅವು ನಮ್ಮ ನಮ್ಮ ಗೇನೋಗು ತೋಜಿಲೆಕ್ಕ!
ತುಳುತ ಪರಿಪುಗು ಬಾರಿ ಪೆಟ್ಟ್ ಬೂರ‍್ದ್ಂಡ್ ಪಂಡ್‌ದ್‌ಬುಲ್ಪಾಟಿಗೆ ಆಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿ. ದಾಯೆ ಪಂಡ ತುಳುವೆರ್ನ ಬದ್‌ಕುನ ಕಿರಮೊಲು, ಕೈಟ್ಟ್ ತಿರ್ಗುನ ಕಾಸುಲು ಕರ್ನಾಟಕೊಡೇ ಮಸ್ತ್ ಮಲ್ಲ. ತುಳು ಜನ ಬಂಜಿಗ್ ದಾಂತೆ ಸೋತಿನವು ಇಜ್ಜಿ. ತುಳುನಾಡ್ ಇನಿ ಪರ ಊರ್ದ ಜನಕುಲೆನ್ ಲೆಪ್ಪುಡಾದ್ ನಮುನೆ ನಮುನೆಡ್ ಕಲ್ಪಾವುನೈಟ್ ಮಿಂಚೊಂದುಂಡು. ಮುಲ್ತ ಹಳ್ಳಿದ ತುಳು ಬದ್‌ಕ್‌ಬದಲೊಂದು ಪೋಪಿನೈನ್ ತುಳು ಪರಿಪು ಆಜ್‌ದ್ ಉನುಂಗುನ ಕತೆ ಪಂಡ್‌ದ್‌ಎನ್ಂಡ್ ತಪ್ಪು ಆದ್ ಪೋವು.
೪. ಮೂಡಯ್ದ ನಾಲನೇ ಎಗೆ
ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ, ಸುಳ್ಯ, ಕಡಬ, ಸುಬ್ರಮಣ್ಯದಂಚಿ ತೋಜುನ ಪರಿಪುನು ನಾಲನೇ ಎಗೆಯಾದ್ ತೂವೊಡು. ಉಂದೆಕ್ ಒರಿನ ಮೂಜಿ ಎಗೆತ್ತಾದ್ ಪೊಸ ಪೊಸ ನೀರ್ ಸೇರ‍್ದಿಜ್ಯೋ – ಪಂಡ್‌ದ್ ನಂಕ್ ಎನ್ನ್‌ದ್ ಪೋವು. ಐಕ್ಕ್ ಕಾರಣೊ ನನಲಾ ಈ ಜಾಗೆಲೆಡ್ ಹಳ್ಳಿದ ಬದ್ಕ್ ಅಂಚನೇ ಒರಿನ. ಆಂಡ ಸುಳ್ಯ, ಉಜಿರೆದಂಚಿನ ಜಾಗೆಲೆಡ್ ಕಲ್ಪಾಟಿಗೆಡ್ ಬತ್ತಿನ ಪೋಸತ್ತ್; ಕರೆಂಟ್ ಬಸ್ – ಮಾರ್ಗೊಲೆನ ಅನುಕೂಲೊಲು; ಮುಲ್ತ ತುಳು ಬದ್‌ಕ್‌ಗೆ ಬೇತೆ ಮರ್ಗಿಲ್ ಕೊರ್ಂಡ್. ಮುಲ್ತ ಕಾಡ್, ಗುಡ್ಡೆಲೆಗ್ ಬತ್ತಿನ ಮಲೆಯಾಳಿ ಕೃಷಿಕೆರ್ ಈ ಮರ್ಗಿಲೆಡ್ ಮಲ್ಲ ಒಯ್ಲ್ ಆವೆರ್.
Leave A Comment