ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪದಕೋಶ

(ಅ–ಆ)

ಅಗದಿ – ಬಹಳ
ಅನ್ಯ – ಅನ್ಯಾಯ, ತಕರಾರು
ಅಗರಾಣಿ – ಅರ್ಷ್ಟವಣಿ, ವರತಿ
ಅಬರು – ಮಾನ, ಮರ್ಯಾದೆ
ಅಗಸಿ – ಊರಿನಕೋಟೆ ಬಾಗಿಲು
ಅಮ್ಮಿ – ಮೊಲೆ
ಅಚ್ಚ – ಸಲುಗೆ, ಪ್ರೀತಿ
ಅಲಬತ್ತ – ಅವಶ್ಯ, ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ
ಅಡರು – ಹತ್ತು, ಅಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳು
ಅವಗಾಡು – ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತ, ಸರಳವಲ್ಲದ
ಅಡರಸು – ಆರೋಪಿಸು
ಅವಲ್ – ಗಟ್ಟಿ, ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ
ಅಡ್ರಾಸು – ಹಾತೊರೆ
ಅಸವ – ಸಹಿಸದ
ಅಡಿ – ಅಡವಿ
ಅಸ್ತ – ಮುಳುಗು
ಅಡ್ಲಿ – ಜೋಗದ ಬುಟ್ಟಿ
ಆಚ – ಗರಜು, ಅವಶ್ಯಕತೆ
ಅಟ – ಎಂಟು

(ಇ, ಈ, ಉ, ಊ)

ಇಣಿ – ಹೋರಿಯ ಹೆಗಲಿನ ಹಿಂದಿನ ಎತ್ತರವಾದ ಭಾಗ
ಇಂದು – ಚಂದ್ರ                                  

ಇನ – ಸೂರ್ಯ

ಇಸಮ – ಅಭಿಮಾನ

ಇಳೆ – ಭೂಮಿ

 

ಉಡುಪ – ಶಿವ

ಉಂಬುಣ – ಊಟ ಮಾಡುವಾ

ಉಮೆ – ಪಾರ್ವತಿ

ಉರುಪ – ಅಂಗಾಗದಲ್ಲಿ ಉರಿಯುವುದು

ಉಕ್ಕು – ಕುದಿದು ಹೊರ ಚೆಲ್ಲುವುದು

ಉಲು – ಉಲುಹು, ಸಹಜ ಸಪ್ಪಳ

ಉಗಡ – ಗುಟ್ಟು

ಉರ್ವಿ – ಭೂಮಿ

 

(ಎ, ಏ, ಒ, ಓ)

ಎಗ್ಗು – ಸ್ತುತಿ, ನಿಂದೆ, ಗಮನಿಸದಿರುವಿಕೆ
ಒಲ್ಲಿ – ಧೋತರ                                  
ಓಪ – ಪ್ರಿಯಕರ

(ಕ, ಖ)

ಕಡ್ಡ – ಒಂದು ತರಹದ ಹುಲ್ಲು

ಕಬ್ಬುವಿಲ್ಲ – ಮನ್ಮಥ
ಕಟಪಡ – ಪ್ರಯತ್ನ

ಕರಗ್ರ – ತಕರಾರು
ಕಟವಾಯ – ಬಾಯಿಯ ಇಕ್ಕೆಲ

ಕರಿ – ಆನೆ
ಕಂದರ್ಪ – ಮನ್ಮಥ

ಕರಿಸಾಲ – ಬಿತ್ತದೇ ಇರುವ ಬರ
ಕಬಲಾತಿ – ಒಪ್ಪಗೆ ಪತ್ರ

ಕಾಮ – ಇಚ್ಛೆ
ಕಾಮಾರಿ – ಶಿವ

ಕಾಯ್ಕುಳ್ಳು – ಒಣಗಿದ ಹೆಂಡಿ, ಸೆಗಣಿ
ಕಾರಭಾರಿ – ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ

ಕಾಸೆ – ಕಾಶೀದಾರ, ಪುರವಂತರ ವೇಷ, ಬಿರುದು ಕಟ್ಟಿದ ದಾರ

ಕುಂಬಿನಿ – ಭೂಲೋಕ

ಕಿಂಕರ – ಸೇವಕ

ಕುರುಳು – ಕುಳ್ಳು, ಹೆಂಡಿಯಿಂದ ದುಂಡಗೆ ಮಾಡಿ ಒಣಗಿಸಿದ್ದು

ಕುರುಹು – ರೂಪ, ಆಧಾರ

ಕುಲ್ಲ – ಕೆಟ್ಟ

ಕುಲಜರು – ಶ್ರೇಷ್ಠರು

ಕುಳ್ಳ – ಕುರುಳ

ಕೂನ – ಗುರುತು

ಕೊಕ್ಕಟೆ ಹೂಡಿ – ಸುಮ್ಮನೆ ನಗುತ್ತ ಕಾಲಕಳೆ, ಒಂದು ಪ್ರಾಣಿಯ ನಗು

ಕೊಳಮಲಿ – ಆಡು, ಕುರಿಗಳ ಕೊರಳಮೊಲೆ

ಕೋದು – ಕೊಯ್ದು
ಖಂಗ – ಕುನುಸು

ಖಜೀಲ – ಅಸಹ್ಯ, ಅಪಮಾನ

ಖಾತ್ರಿ – ಮನದಟ್ಟು

ಖುಬಿ – ತೃಪ್ತಿಯ ಸಂತಸ

ಖೂಳ – ದುಷ್ಟ

(ಗ, ಘ)

ಗದಗಮಸು – ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಹೊಯ್ದಡದಿರುವುದು                

ಗಲ್ಲೀಪ – ಕಲ್ಲಿನ ನಂದಿಗೆ ಹಾಕಿದ ಉಡುಪು

ಗನ್ನಘಾತಕ – ದೊಡ್ಡಪಾಪ

ಗಳಗಿ – ಕಾಳು ಸಂಗ್ರಹಣೆಯ ಸಾಧನ

ಗಾರಗಣ್ಣ – ಬೆಕ್ಕಿನ ಕಣ್ಣಿನ ಬಣ್ಣದಕಣ್ಣು

ಗಾಲಮೇಲ – ತಟ್ಟನೆ, ಆರೋಗ್ಯ, ಕೆಟ್ಟಸ್ಥಿತಿ

ಗಿಂಜು – ಬದನೆಕಾಯಿಯ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಲೋಳೆ

ಗಿಮದಿರುಗು – ಪೆಟ್ಟಿನಿಂದ ತಲೆ ತಿರುಗಿಸುತ್ತ ತಿರುಗುವುದು

ಗೀಳ – ಹಾಳಾದದ್ದು, ನಿರುಪಯೋಗಿ

ಗುಲ್ಲ – ದನದ ಮೈಮೇಲೆ ಬಣ್ಣದಿಂದ ದುಂಡಗೆ ಹಚ್ಚಿದ ಗುರುತು

ಗುಲ್ಲಮಾಡು – ಇಲ್ಲದ ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಲುಕೂಗಾಟ

ಗೇಣಿಸು – ಚಿಂತೆಮಾಡು, ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕು

(ಚ, ಛ, ಜ, ಝ)

ಚಡತಿ – ಏರಿಕೆ, ಮೇಲ್ಮೆ

ಚರಕಿ – ಕೊಬ್ಬು

ಚುವಕಾಸಿ – ಬೌಕಾಸಿ, ವಿಚಾರಿಸು

ಚಾಕರಿ – ಸೇವೆ

ಚಂದ್ರಮೌಳಿ – ಶಿವ

ಚಾಟ – ಗಾಳಿಮಳೆಯಿಂದ ಮರೆ
ಚ್ಯಾಲೂರಿ – ಒತ್ತಾಯದಿಂದ ಬೇಡು

ಚಿಣಿ – ಆಡಲು ಮಾಡಿದ ಚಿಕ್ಕದಾದ ಕಟ್ಟಿಗೆಯ ಚೋಟುದ್ದ ತುಂಡು

ಚಿನ್ನ – ಕಳೆ

ಚಿಂಗ – ಗಬ್ಬುವಾಸನೆ

ಚಿಲರೆನತೆನೆ – ಹಿಡಿದೆನೆ, ಆಯ್ದದೊಡ್ಡತೆನೆ

ಚೂಕ – ತಪ್ಪು

ಜತ್ತಲೆ – ಜೊತೆಯಾಗಿ

ಜಲ್ಲ – ಅಂಜಿಕೆ, ಹೊಟ್ಟೆ ಬೇನೆ

ಜಾಂಬ – ಬಟ್ಟಲು, ಗ್ಲಾಸು

ಜೇಗಟೆ – ಜಾಗಟೆ

ಜಿನ್ನನ – ಜಿನ

ಜೀತಪಾಪ – ಪಾಪವನ್ನು ಗೆದ್ದವ

ಜೀರ್ಣ – ತೀರ ಹಳೆಯ
ಝಂಗೀ – ಬಹಳ ದೊಡ್ಡ

(ಟ, ಠ, ಡ, ಢ)

ಟೀಕ – ಒಳ್ಳೆಯದು

ಡಾವ – ತಂತ್ರ

ಡಿಂಬ – ಶರೀರ

ಡಂಬಕ – ಮೋಸ, ಠಕ್ಕ

ಡೋಣಿ – ವಿಜಾಪೂರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ನದಿ

ಢರಿ – ಹೋರಿಯ ಗುಟುರು

 

(ತ, ಥ, ದ, ಧ, ನ)

ತಗಲ – ಉದ್ದೇಶ ಪೂರ್ವಕ ಸುಳ್ಳು

ತರಬು – ನಿಲ್ಲಿಸು

ತಳ್ಳಿ – ಗೊಡವೆ

ತ್ರಾಣ – ಸಕ್ತಿ

ತಿಪಲ – ವಕ್ರಮಾರ್ಗ, ಗೊಂದಲ ಹುಟ್ಟಿಸುವ

ತುರುಬು – ಕೂದಲಿನ ದುಂಡನೆ ಕಟ್ಟು

ತೇಜಿ – ಕುದುರೆ

ದಿಂಡು – ರಾಶಿ

ಥಾಳಿ – ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಾಲು ಕಾಯಿಸಲು ಒಟ್ಟಿದ ಕುಳ್ಳಿನ ಕಿಚ್ಚು

ದಿಕ್ಕಿ – ಆಘಾತ

ದಗದ – ಹೊಲ ಮನೆ ಕೆಲಸ

ದರ್ಜ – ಯಾವುದೇ ಅಂಜಿಕೆ ಇಲ್ಲದ

ದವಡು – ಬೇಗ

ದಸಮಿ – ಹಾಲಿನಲ್ಲಿ ಹಿಟ್ಟು ಕಲಸಿ ಮಾಡಿದ ರೊಟ್ಟಿ

ದಸೀಂದ – ಸಲುವಾಗಿ

ದಾಗ – ಕಲೆ

ದಾರು – ಯಾರು

ದಿಂಡ – ಹರಿದ ಸೀರೆ, ಧೋತರ ಅಡ್ಡ ಕತ್ತರಿಸಿ ಹೊಲಿಯುವುದು

ದುರುಳ – ದುಷ್ಟ

ದುಸಕಾ – ಸಲುವಾಗಿ

ಧಣಗಿ – ಗುಂಪಿನ ಉದ್ದೇಶ ಪೂರ್ಣ ಆಕ್ರಮಣ ಗದ್ದಲ

 

ನಬ್ಬ – ಬೆಳಕೂ ಕತ್ತಲೂ ಅಲ್ಲದ ಸ್ಥಿತಿ

ನದರ – ನೆದರ, ದೃಷ್ಟಿ

ನ್ಯಾರಿ – ಮುಂಜಾನೆ ಉಪಹಾರ

ನಿಲಾ – ನಿಲುವು, ಬೆಳೆಯ ಎತ್ತರ

ನಿಲಿ – ನಿರಿಗೆ, ನಿಲಿಗೆ

ನಿವಳ – ಶುದ್ಧ, ಒಳ್ಳೆಯ

 

(ಪ, ಫ)

ಪಂಕ – ನೀರು

ಪಂಕಜ – ಕಮಲ

ಪಕ್ತ – ಕೇವಲ

ಪಡಿಕಿ – ಹಳೇಸೀರಿ

ಪಟಕಾ – ರುಮಾಲು (ಅಗಲ ಕಡಿಮೆ ಉದ್ದು ಜಾಸ್ತಿ)

ಪಂಟ – ನೆವ, ನೆಪ

ಪಪ್ಪಳಿ – ಹೆಂಡಬಂಡ (ಬಿಳಿ-ಕರಿ, ಬಿಳಿ-ಕಪ್ಪು)

ಪರಸಿ – ಭಕ್ತರ ದಂಡು, ಜಾತ್ರೆ

ಪರ್ಯಾಣ – ತಾಟಿನಾಕಾರದ ಮಣ್ಣಿನ ಪಾತ್ರೆ

ಪಾಸಿ – ಹುಸಿಮೋಸ

ಪಂಜಾಳಿ – ಸವೆದು ನೀರು ನೀರಾದ ಬಟ್ಟೆ

ಪಿಂಡ – ದಪ್ಪ

ಮಗ್ಗಾ – ಕಿವಿಯ ಮೇಲೆ ಉಬ್ಬಿಸಿ ಹಿಕ್ಕುವ ಕೂದಲ ವಿನ್ಯಾಸ

ಪುತನಿ – ಒಬ್ಬ ರಾಕ್ಷಸಿ

ಪುರಮಾಸಿ – ಬೇಕಂತುಲೆ

ಪೇರ – ವ್ಯತ್ಯಾಸ

ಫಟಿಂಗ – ಕಾಮುಕ

ಫೇರಿ – ದುಂಡಗೆ ತಿರುಗುವುದು

ಫೌಜು – ಸೈನ್ಯ

ಪ್ಯಾಟಿ – ಪೇಟೆ

(ಬ, ಭ)

ಬಗಸು – ಬಯಸು

ಬಗಳಿ – ಪೊಳ್ಳು, ಜೊಳ್ಳು, ಚಲ್ಲಾಪಿಲ್ಲಿಯಾದ

ಬಚಾವ – ಉಳಿಸು, ರಕ್ಷಿಸು
ಬಣ್ಣದ ಗಿಣಿ – ಸೂಳೆ

ಬದ್ದು – ಕೆಟ್ಟ ಪರಿಣಾಮ

ಬರಗೆಡು – ಎಂದೂ ಕಾಣದವನಂತೆ ವರ್ತಿಸು

ಬರಷಣ – ದುಷ್ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಲ್ಲ, ಬೇಡಾದ

ಬರ್ಕತ್ – ಶಕ್ತಿ

ಬಳಸಾಲ – ಬಿತ್ತಿಗೆ ಬೀಜ ಮುಚ್ಚಲು ಹಿಂದಿನಿಂದ ಹಾಯಿಸುವ ಕುಂಟಿ

ಬಾರಿಗಿ – ಕಸ ಪೊರಕೆ

ಬಿದಿಗಿ – ಹುಣ್ಣಿಮೆ

ಬಿದ್ದೋಡಿ – ಓಡಿ ಬಂದು ಬಿದ್ದವಳು, ನಿರುಪಯೋಗಿ

 

ಬಿಡೆ – ಉಪಕಾರ

ಬಿನಗು – ವಿನೋದ

ಬಿರಾಡ – ಹೊಲದ ಕರ

ಬಿಂಗ ಬಿಡಸು – ಮುಂಗಾಣದಂತೆ ಮಾಡು

ಬುಗುಡಿ – ಕಿವಿಯ ಆಭರಣ

ಬೇತ – ತಂತ್ರ

ಬೈಮಂಗ – ಸೇಂಗಾ

ಬೋಕ – ದೊಡ್ಡ ತೂತು

ಭಕ್ಕರಿ – ರೊಟ್ಟಿ

ಭಂಗಿ – ಅಮಲು ಬರಿಸು ವಸ್ತು

ಭರ್ತಿ – ಪೂರ್ಣ ತುಂಬಿದ

ಭಾರಕ – ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಬರು

ಭೋಗಿ – ಹಾವು

(ಮ)

ಮಗಡ – ಎತ್ತುಗಳ ಮುಖ ಸಿಂಗಾರಕ್ಕೆ ಹಾಕಿದ ತೊಗಲಿನ ವಸ್ತು (ಮುಖವಾಡ ?)

ಮಡದೇರು – ಮಡದಿಯರು

ಮಣಕ – ತಾಯಿಯಾಗುವ ಮೊದಲಿನ ತರುಣ ಎಮ್ಮೆ, ಆಕಳು

ಮರಗು – ಸಂಕಟಪಡು

ಮಲಕ – ಓಡುವಾಗ ತಟ್ಟನೆ ಹೊರಳುವ ರೀತಿ

ಮಲು – ಹಗ್ಗದ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಕಟ್ಟು

ಮಸಲತ್ತು – ಕುತಂತ್ರ

ಮೃಡ – ಶಿವ

ಮೃತ್ಯುಂಜಯ – ಮೃತ್ಯುಗೆದ್ದವ

ಮುಗ್ಗು – ಎಡವಿ ಬೀಳು

ಮಾರ್ತಂಡ – ಸೂರ್ಯ

ಮುಟಗಿ – ಬಿಸಿ ರೊಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪುಖಾರ ಹಾಕಿ ಕುಟ್ಟಿ ಮೆತ್ತಗೆ ಮಾಡಿದ ಉಂಡಿ

ಮುಂಡಾಸು – ಪೇಟ

ಮುರಕ – ಡೌಲು, ಆಕರ್ಷಿಸುವಂತೆ ಮಾಡು

ಮುರಗಣ – ಕರಚೀಕಾಯಿಯಂಥದು ಕುದಿಸಿದ ಖಾದ್ಯ

(ಯ, ರ, ಲ)

ಯಾಸಿ – ಡೊಂಕ

ರಮಸಾಕ – ರಮಿಸಲು

ರಿಕ್ಕ – ಬಿಡದಂತೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಅಂಟಿಕೊಂಡ

ರುಂಜಿ – ಹಾಕಿದ ಗೆರೆ

ರೊಡ್ಡ – ಎಡಗೈ ಬಳಸುವವ

ಲಗ್ಗ – ಬೇಗ

(ವ)

ವಟ್ಟಿ – ಹಟಮಾರಿ, ಮಾತು ಕೇಳದ

ವತ್ತರ – ಬಹಳ ಬೇಗ

ವಸುಮತಿ – ಭೂಮಿ

ವಾತ – ಈಗ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಕಾಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಮುಂದೆ ಒಂದೂವರೆ ಪಟ್ಟು ಕೊಡುವ ಪದ್ಧತಿ.

ವಾಯಿ – ಊತ, ಭಾವು

ವಾರಿ – ನೀರು

 

ವಾಳಿ – ಯಾರ ಮಾತೂ ಕೇಳದ, ಬೇಡಾದ

(ಶ, ಷ, ಸ, ಹ)

ಶಪ್ತ – ಶಪಥ

ಶೇಲ್ತ – ಸೇಲ, ಹೆಚ್ಚು, ಮೇಲು

ಸಟೆ – ಸುಳ್ಳು

ಸಡ್ಲ – ಸಡಿಲು, ಪೊಳ್ಳು

ಸರು – ಸರುವು, ಹೊಳೆಯ ಒತ್ತು

ಸಂಗ್ರಾಮ – ಸಜ್ಜು, ವ್ಯವಸ್ಥೆ

ಸಂದ್ರಿ – ಎರಡು ಮನೆಯ ನಡುವಿನ ಇಕ್ಕಟ್ಟಾದ ಹಾದಿ

ಸಳ್ಳವರಿ – ಅಂಜಿ ಎದೆ ಒಡೆ

ಸ್ಸಾರಿ – ಗಡಿಗೆ, ಹಾಲಿನ ಗಡಿಗೆ

ಸಿಂಗಾರ – ಶೃಂಗಾರ

ಸಿಂಪ – ಎಡೆಕುಂಟಿಯ ತಾಳ

ಸುಮಾರ – ಕೆಟ್ಟ

ಸುಪ್ಪಲಿ – ಕಾಳು ಕೇರುವ ಚಿಕ್ಕಮೊರ

ಸೂಸ – ಪೂರ್ತಿ ತುಂಬಿದ

ಸೌಸ – ಸೌರಸು

ಹುಲ್ಲೆ – ಚಿಗುರೆ